Dagboek dinsdag 13 december 2022

Er is van alles in het nieuws, maar o.a. ook dat in Engeland grote sociale conflicten zijn uitgebroken over o.a. de hoogte van de pensioenen. Er wordt zelfs gesproken over de grootste stakingen sinds 1979, toen we met Thatcher aan de vooravond van de neoliberale revolutie stonden. Evenals toen dreigt ook nu de rechtse regering met het aan banden leggen van de vakbonden. Wat me opvalt is dat de stakingen in Nederland in verband met de hoge inflatie en de energieprijzen beperkt blijven, verder is er ook geen sociaal protest op straat, in andere Europese landen zijn wel wel allerlei protesten zoals in België en Engeland. De stakingen in Engeland lijken vandaag nog niet doorgedrongen tot de hoofdlijnen van het nieuws in de massamedia in Nederland.

Vandaag weer spreekuur van de Bijstandsbond. Een vaste spreekuurbezoeker, die elke week langskomt, vraagt wanneer de toeslagen uitbetaald worden. Energiemaatschappij Vattenfall betaalt in verband met het energieplafond deze maand (en vorige maand) 190 euro uit aan al haar klanten. Andere energiemaatschappijen verrekenen het met de eindafrekening. En de gemeente Amsterdam heeft aangekondigd, dat alle minima deze maand 85 euro extra krijgen. De vaste spreekuurbezoeker kijkt iedere dag op zijn bankrekening of het geld al gestort is, maar hij heeft nog niets ontvangen. En hij zit krap. De 190 euro van Vattenfall moet voor vrijdag gestort worden, zegt hij maar wij weten ook niet zeker of dit gaat gebeuren. Een spreekuurmedewerker scrollt het nieuws op internet en komt erop dat de werklozen die enkele jaren geleden in een werkproject van de spoorwegen en de gemeente Tilburg met chroomvergiftiging te maken hadden, weer in het nieuws zijn. Er gaat nu een rechtszaak lopen waarbij gisteren de Officier van justitie tonnen boete van de gemeente Tilburg heeft geëist. De werklozen werden op straffe van sancties onder druk gezet door te gaan met het vergiftige chromium.

De spreekuurmedewerkers discussieren met spreekuurbezoekers over een bericht in Het Parool, dat VVD en CDA de energiemarkt willen gaan beteugelen, omdat volgens hen de libralisering te ver zou zijn doorgeschoten. Wat een hypocriet zootje concluderen de aanwezigen. Eerst alles tegen de klippen op liberaliseren, de vrije makrt zou efficient en effectief zijn en nu het te duur wordt komen ze pas erop terug. De dsicussie gaat verder over Mark Rutte. Maar zolang mensen op hem blijven stemmen zal er niet veel veranderen. Hij heeft een mooie glimlach, maar in werkelijkheid komt hij alleen op voor de mensen met een zak met geld.

De twee spreekuurbezoekers worden allebei onder druk gezet door de sociale dienst. Ze worden voortdurend opgeroepen voor gesprekken en onder druk gezet om bij een complexe problematiek te werken aan verbetering van de omstandigheden die kunnen leiden tot meer kansen op werk. Een van de bezoekers kan er niet meer tegen. Wij zeggen dat we hem ziek zullen melden. We nemen met beide bezoekers de ins en outs door van de jurdische gevolgen en regels van het onder druk zetten.

  Na verschilllende telefoontjes en bezoeken is het spreekuur om 4 uur afgelopen. De spreekuurmedewerkers gaan morgen met de auto een rondje kringloopwinkels in Noord-Holland doen. Bezoeken aan kringloopwinkels in Wervershoof, Broek op Langedijk en in Alkmaar is zelfs een hele straat met kringloopwinkels. In Hoorn is een kledingwinkel van Noppes. Kringloopwinkel noppes in Hoorn Hiernaast ziet u een foto van het pand. Het is een heel groot gebouw met vele producten.

De ramp van de energieafrekening in december 2022

Een gierende inflatie en gasprijzen die de pan uitrijzen. De Bijstandsbond is een werkgroep inflatie begonnen om alles te analyseren. Zo hebben wij een energiespreekuur ingesteld waar mensen hun termijn bedrag kunnen berekenen. Uit het spreekuur blijkt, dat als mensen hun termijnbedrag niet veranderen, ze aan het eind van het jaar soms duizenden euro’s moeten bijbetalen. Massale aflsuiting van gas en licht in de wintermaanden dreigt, hoewel er een regeling is dat dit niet altijd mag. Overstappen op een ander energiebedrijf is geen oplossing. Er wordt dan een hoge borgsom gevraagd. In dit verhaal een voorbeeld van een alleenstaande AOW-er die aan het eind van het jaar 1000 euro moet bijbetalen. Het VVD beleid van de kabinetten Rutte met zijn sterke verschuiving van directe naar indirecte belastingen en rigoreuze liberalisering van de energiemarkt meer dan in de ons omringende landen, begint zich nu te wreken. Velen kunnen de zeer hoge indirecte belastingen niet meer betalen en energiebedrijven hebben een monopoliepositie.Dit beleid moet worden teruggedraaid door hogere belastingen voor de rijken en verlaging van de indirecte belastingen 

Een gierende inflatie en energieprijzen die de pan uitrijzen. Het is veel in het nieuws geweest. Getuigenverklaringen van mensen die niet meer rond kunnen komen maar ook koopkrachtbrekeningen van het NIBUD en het CPB waaruit blijkt, dat velen er dit jaar bijna 10% in koopkracht op achteruit gaan. Vooral de energieprijzen zijn een heet hangijzer. De Bijstandsbond is begonnen iedere woensdagmiddag een een discussiebijeenkomst te houden met als thema inflatie. We wisselen dan informatie uit over producten die in de aanbieding zijn. We gaan met elkaar trucs, tips en ideeën inventariseren over waar wat het goedkoopste is of welk product je het beste kunt kopen. Tevens gaan we theoretisch in op het thema inflatie. Wat is dat eigenlijk, wat zijn de oorzaken, heeft het overheidsbeleid invloed op het inflatiecijfer? Op basis daarvan analyseren we wat er moet gebeuren. In verband met de vakantie wordt in augustus geen bijeenkomst gehouden. De eerstvolgende bijeenkomst is woensdag 7 september.

Het blijkt dat de kabinetten Rutte een beleid hebben gevoerd waarbij belastingverlagingen van de directe belastingen (inkomstenbelasting) voor de rijken en middeninkomens werden ingevoerd tegelijk met-om de overheidsuitgaven toch te financieren- een sterke stijging van de indirecte belastingen voor vooral de consumenten, niet voor de bedrijven> Het betekende een grote toename van de vermogens- en inkomensverschillen in Nederland en een toename van de armoede omdat veel mensen het een minimuminkomen de door de indirecte belastingen hoge prijs van onmisbare producten niet meer kunnen betalen. Deze sterke verschuiving van directe naar indirecte belastingen voor de consument is in Nederland sterker doorgevoerd dan in de ons omringende landen. De hoge belastingen op o.a. gas en benzine betekenen, dat de inflatie bij ons hoger is dan in de omringende landen en dat Nederlandse consumenten veel meer betalen voor hun energie dan bijvoorbeeld in België en Frankrijk en Engeland. Het jarenlange VVD beleid loopt nu vast. Bovendien is bij ons de energiemarkt sterk geliberaliseerd, waarbij concurrentie en daardoor lagere prijzen niet lijkt te werken. Er zijn ene handjevol aanbieders die de markt beheersen en die vragen wat ze willen. Gas en Licht worden daardoor duurder dan nodig is. 

Een van de uitkomsten van de discussies in de werkgroep is ook, dat we een speciaal spreekuur organiseren over de hoge energierekeningen. Dit spreekuur wordt gehouden op woensdag van 12.00 uur tot 13.00 uur. We constateren, dat veel mensen een hoge afrekening krijgen, en veel moeten bij betalen en dat hun maandbedrag plotseling veel hoger wordt. Maar we constateren ook, dat de afrekeningen bijvoorbeeld van Vattenfall volkomen onbegrijpelijk zijn en dat je er alleen niet uitkomt om te kijken of de berekeningen wel kloppen. Er is ook de mogelijkheid een afspraak te maken voor een ander tijdstip. Je moet wel papieren meenemen waarop voorschotten, verbruik en prijzen staan van de energieleverancier. 

Tijdbom

Uit de eerste resultaten van het energiespreekuur blijkt het volgende. Er komen mensen, die een laag termijnbedrag betalen vastgesteld in december/januari 2021/2022 toen de gas en elektraprijzen lager waren dan nu. Die mensen moeten als straks de eindafrekening komt soms duizenden euro’ s bijbetalen. De energietoeslag van 800 euro is bij lange na niet voldoende om die gestegen energieprijzen te kunnen betalen. Bovendien hebben mensen (een gedeelte) gebruikt om de stijgende dagelijkse kosten van levensonderhoud te kunnen financieren. December komt een ramp op ons af van velen die nu nog rond kunnen komen en die diep in de schulden worden gestort. Ze moeten niet alleen een hoog bedrag bijbetalen maar ook een zeer veel hoger termijnbedrag gaan betalen. Waardoor de ruimte om de schuld af te lossen verdwijnt. Afsluitingen van gas en licht dreigen. In de winter zijn daar wel voorwaarden aan verbonden, maar de energiemaatschappijen kunnen het contract opzeggen. Je moet dan een betalingsregeling afspreken en het is de vraag hoever de energiemaatschappijen daarbij willen gaan gezien de hoge bedragen die straks bijbetaald moeten worden. De regeling is in Nederland zo, dat de energiemaatschappijen het gas en licht leveren op basis van een contract, maar dat het netwerk waarmee zij dat doen in handen is van de overheid. Bijvoorbeeld Liander. Die nemen uiteindelijk de beslissing om af te sluiten. Als de energieleverancier het contract opzegt, ben je gedwongen een andere leverancier te zoeken, want gebruik maken van het netwerk zonder een contract met een energieleverancier is verboden. En die andere energieleveranciers vragen tegenwoordig als je een contract wilt afsluiten hogen borgsommen van wel 500 euro, die je vooraf moet betalen alvorens het nieuwe contract wordt getekend. Dus binnenkort komen vele mensen volkomen klem te zitten. Ze kunnen de oude schuld niet snel aflossen, en hebben geen geld voor de borgsom bij een nieuwe leverancier. Dat kan ook in de winter tot afsluiting leiden. 

Voorbeeld

Een voorbeeld op het spreekuur. Betreft een alleenstaande bejaarde van 78 jaar met alleen AOW in een tweekamer apartement in de Jordaan, een geïsoleerde woning met centrale verwarming. De kleine gerenoveerde woning heeft een oppervlakte van 32 vierkante meter. Betrokkene kookt viermaal per week een warme maaltijd met een gasoven. Hij betaalde tot nu toe een termijn bedrag van 132 euro. Wanneer hij dit termijn bedrag NU niet verhoogd tot boven de 300 euro moet hij aan het eind van het jaar 1000 euro bijbetalen. Dit komt vooral door de stijging van de gasprijs. Bij elcetra hoeft hij door de belastingverlaging van de regering niet bij te betalen. Gezinnen uit meerdere personen bestaande in grotere woningen die vaak niet geïsoleerd zijn moeten veel meer gaan bijbetalen.

wat moet er gebeuren?

De sterke verschuiving van directe belastingen naar indirecte belastingen moet worden teruggedraaid. De Rijken moeten via directe belastingen meer worden belast, en de indirecte belastingen verlaagd. De rijke topmanagers in de bedrijven verdienen miljoenen, en het wordt steeds meer. Tegelijkertijd betalen veel miljonairs geen belasting, werd onlangs bekend, omdat ze misbruik maken van de gaten in de ANBI wetgeving voor aftrekbare schenkingen aan goede doelen. Miljonairs richten zelf een ‘goed doel’ op en doen een schenking, en betalen zichzelf dan riante bonussen uit. Tegelijkertijd AOW-ers, bijstandsgerechtigden en andere minima hebben niets aan de belastingverlagingen van de directe belastingen. Verder moet het minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen structureel, dus wettelijk, worden verhoogd naar minstens 15 euro per uur. De eis van 2 jaar geleden was een verhoging tot 14 euro, maar deze eis is inmiddels door de recente ontwikkelingen achterhaald. Ook de CAO lonen moeten flink worden verhoogd met een volledige prijscompensatie. De regering noemt nota bene zelf dat die verhoging noodzakelijk is, maar doet alleen een machteloze oproep aan de werkgevers.  

Op korte termijn moet meer geld worden vrijgemaakt voor de minima om de sterk gestegen kosten van levensonderhoud te kunnen betalen. Verder moet geld worden vrijgemaakt voor de gemeenten, om mensen te kunnen helpen in plaats van de desastreuze bezuinigingen op het gemeentefonds, die eraan zitten te komen. De gemeenten moeten in staat worden gesteld de Tegemoetkoming Meerkosten voor chronisch zieken en gehandicapten in het kader van de WMO fors te verhogen. In deze tegemoetkoming zit in Amsterdam een module van 20 euro voor extra energiekosten. Dit bedrag moet veel hoger. De rechter heeft onlangs beaamd, dat betaling van de hoge eindafrekeningen voor energie die eraan zitten te komen vergoed moeten kunnen worden uit de bijzondere bijstand, maar dan moeten de gemeenten daar wel toe in staat worden gesteld. 

Voor meer informatie:

Bijstandsbond

020-6898806

info@bijstandsbond.amsterdam

]]>

Operatie Zoeklicht in Amsterdam om fraude op te sporen

Zoeklicht

Op het spreekuur van de Bijstandsbond in Amsterdam zijn wij al in het verleden geconfronteerd met het feit, dat woningcorporaties- in dit geval Stadgenoot – precies op de hoogte zijn van de gegevens die bij de energieleverancier- in dit geval Vattenfall- bekend zijn. Hierover heb ik al in 2009 geschreven.

Bekend is van sommige burgers hoeveel gas en elektra er wordt gebruikt, wat de eindafrekeningen zijn over de afgelopen jaren, etc. Deze gegevens krijgen ze van de gemeente die nog veel meer info verstrekt, bv of iemand volgens de gemeente wel daadwerkelijk op het adres woont. Dat werkt zo. Iemand vraagt een bijstandsuitkering aan en er komt een huisbezoek. In het verleden is het een tijdje zo geweest, dat bij mensen met een uitkering op grote schaal huisbezoeken werden afgelegd. Tijdens het huisbezoek van de handhavers van de Dienst Werk en Inkomen vermoeden die handhavers bijvoorbeeld, dat iemand niet op het opgegeven adres woont maar bij zijn vriendin.

De huisbezoeken zijn op een lager pitje gezet, maar nog steeds onderzoeken handhavers en sociale rechercheurs bijstandsgerechtigden die verdacht worden van samenlevingsfraude. De vaststelling daarvan is arbitrair, want als je zelfstandig woont, je huur betaalt, geen onderhuurder hebt, en je hebt een vriendin, waar je ook wel eens bent, wanneer woon je dan in feite samen? De handhavers gaan informatie verzamelen. Bij de energieleverancier. Hoeveel energie verbruikt die persoon? Als het laag is, zou hij/zij wel eens weinig op het opgegeven adres kunnen verblijven. En er worden nog andere gegevens verzameld.

convenant

De gemeente heeft een convenant afgesloten met o.a. de woningcorporaties en de politie over het uitwisselen van de gegevens. Het project in dit kader heet ‘Zoeklicht’. De gemeente geeft door aan de woningbouwcorporatie dat meneer die en die volgens de gemeente in feite niet woont op een bepaald adres. Dat is een woning van de woningbouwcorporatie. Die kan vervolgens een procedure voor huisuitzetting starten omdat iemand er niet woont. Op basis van het convenant krijgt de woningbouwcorporatie ook andere gegevens van de gemeente, waaronder dus het gas- en energieverbruik. Zo kan er bij iemand met een bijstandsuitkering een sneeuwbal van gevolgen loskomen, waar je op een gegeven moment zelf nauwelijks nog invloed op hebt. Je dreigt je huis kwijt te raken en wordt in ellende gestort. Het doet denken aan de ellende van de toeslagenaffaire, waarbij velen in grote schulden kwamen, hun kinderen werden uit huis geplaatst, etc.

Het convenant is openbaar. De meest recente versie kun je hier vinden. file:///home/piet/Downloads/convenant_zoeklicht_042020%20(1).pdf

Uit het convenant: Meldpunt Zoeklicht omvat de volgende activiteiten

1. Het hebben van een centraal meldpunt bij de gemeente, waarbij een ieder digitaal een melding kan doen van een vermoeden van woonfraude, inschrijvingsfraude dan wel uitkeringsfraude, waarbij gebruik wordt gemaakt van een digitaal meldingsformulier.

2. Het routeren van ontvangen meldingen bij Meldpunt Zoeklicht, dat wil zeggen het doorgeven van ontvangen meldingen genoemd bij onderdeel 1, aan de partij die naar aanleiding van de melding op grond van zijn (wettelijke) taken moet handelen.

3. Het kunnen ontvangen van meldingen van vermoedens van uitkeringsfraude aan Me wettelijke terugmeldingen inzake de Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) , en personen (BRP) aan de Directie Basisinformatie.

5. Directie Inkomen en Directie Basisinformatie melden vermoedens van woonfraude aan de Directie Wonen via Meldpunt Zoeklicht.

6. Partijen doen statusmeldingen aan Meldpunt Zoeklicht over onderzoeken naar aanleiding van een melding op een individueel dossier. De statusmelding omvat: onderzoek loopt/ onderzoek afgerond. Meldpunt Zoeklicht informeert de partij die de melding heeft gedaan.

Combiteams

Het samen uitvoeren van toezicht en handhaving in individuele gevallen van vermoedens van woonfraude, inschrijvingsfraude of uitkeringsfraude wordt gedaan in combiteams. Dit betreft het gezamenlijk selecteren van individuele dossiers van fraude-onderzoeken en/of huisbezoeken, die kunnen leiden tot bestuursrechtelijke en civielrechtelijke maatregelen om de vastgestelde onrechtmatige bewoning c.q. gebruik van de woning te beëindigen, het onrechtmatig gebruik van een uitkering te beëindigen, dan wel een onrechtmatigheid met betrekking tot een inschrijving in de Basisregistratie personen te beëindigen.

De Stuurgroep Zoeklicht bepaalt binnen welk gebied of binnen welk thema er adressen voor de gegevensvergelijking worden geselecteerd.

Voordat de huisbezoeken worden gepland, vergelijken de aan het project deelnemende partijen hun (persoons)gegevens over het betreffende adres aan de hand van een menselijke check. Op basis van de uitkomsten hiervan, worden die adressen geselecteerd waar sprake is van concrete aanwijzingen voor woonfraude, uitkeringsfraude en/of inschrijvingsfraude.

Afstemming handhavingsmaatregelen

Partijen informeren elkaar over de op te leggen maatregelen aan personen, die betrokken zijn bij vastgestelde woonfraude, inschrijffraude dan wel uitkeringsfraude en stemmen indien nodig hun handhavingsacties met elkaar af.

Bestandsbewerking en -vergelijking

Partijen kunnen ten behoeve van opsporing van vermoedens van fraude bij de uitvoering van de (wettelijke) taken van partijen, eigen bestanden analyseren, prioriteren en vergelijken met bestanden van andere partijen.

protesten

In 1999 hebben het Autonoom Centrum en o.a. de Bijstandsbond actie gevoerd tegen het project Zoeklicht, dat in 1993 als experiment was begonnen. Via acties op straat en lobbyen bij de politiek werd het project aan het wankelen gebracht, maar vandaag de dag bestaat Operatie Zoeklicht nog steeds. Je kunt de verslagen van de acties nog steeds op internet lezen op de oude website van het Autonoom Centrum, dat niet meer bestaat. https://www.autonoomcentrum.nl/zoeklicht/index.html

schimmig projecten

Af en toe komen juichverhalen naar buiten van de deelnemers aan project Zoeklicht over de honderden vrijgekomen woningen door operatie Zoeklicht. Illegale onderhuur, illegaal verhuren aan toeristen en andere overtredingen zouden daartoe leiden. Er doen zelfs cijfers de ronde, waarbij 10% van het aantal jaarlijks vrijkomende sociale huurwoningen te danken zou zijn aan het project Zoeklicht. Zoeklicht lijkt echter mede een mensonterende jacht op mensen zonder verblijfspapieren. Zij worden in ellende gestort en opgejaagd van kamer naar kamer, waarbij ze overgeleverd zijn aan of in handen vallen van criminelen, die hen uitbuiten. De strenge opsporingsmethoden van Zoeklicht bevorderen zo weer de criminaliteit en uitbuiting.

In het begin gaf ik al aan, dat mensen die in het kader van Zoeklicht worden opgespoord, te maken kunnen krijgen met een sneeuwbaleffect: een reeks van instanties neemt strafmaatregelen, die hen het leven onmogelijk maken. Bij de juichende beoordelingen van de successen van Zoeklicht vanuit de overheid wordt met geen woord gerept over deze gevolgen. Soms zijn mensen in noodsituaties gezien de schaarste aan fundamentele goederen op de kapitalistische markt en een bezuinigende overheid gedwongen bepaalde regels een beetje te overtreden. Hoe kom je in Amsterdam in godsnaam aan woonruimte? Wat er met de mensen gebeurt die tegen de lamp lopen, hoe het hen verder vergaat, hoe Zoeklicht op zijn beurt weer andere vormen van criminaliteit en uitbuiting bevordert, de overheid en de woningcorporaties hebben er een blinde vlek voor. Net als in de toeslagenaffaire.

Het wordt hoog tijd dat projecten als operatie Zoeklicht met zijn koppeling van bestanden, kliklijnen en schimmige selectie van woonblokken die worden onderzocht weer eens kritisch tegen het licht worden gehouden. Na 2000, na de acties tegen Zoeklicht, is alles langzaam aan veel strenger geworden qua opsporingsmethoden en de daarbij behorende inperking van de rechten van burgers en nu we een parlementaire enquête krijgen over fraude opsporingsmethoden is het tijd de werkelijke gevolgen van de strenge opsporingsmethoden over het voetlicht te brengen.

Piet van der Lende

]]>

Fraudeopsporing en preventie bij WPI Amsterdam

Er is in de pers naar aanleiding van een uitzending van het radioprogramma Argos veel te doen geweest over de zogenaamde ‘fraudescoringskaart’ die sociale diensten, ook in Amsterdam vanaf 2008 onder wethouder Van Es, gebruikt hebben om eventuele fraude bij de aanvraag van uitkeringen op te sporen. Je kunt de podcast van Argos beluisteren. https://www.vpro.nl/argos/lees/onderwerpen/artikelen/2022/hoe-een-verboden-excelsheet-bepaalt-wie-verdacht-wordt-van-bijstandsfraude.html

In 2015 kwamen wij bij de Bijstandsbond de fraudescoringskaart op het spoor, toen een advocaat ons tipte dat hij de kaart had gevonden in een dossier dat hem was toegestuurd in het kader van een beroepszaak. (Zij bijlage) De fraudescoringskaart werd in die tijd niet alleen ingezet bij aanvraag van een uitkering, maar ook bij de selectie van de klanten waarbij een (onaangekondigd) huisbezoek werd afgelegd. Door alle commotie die bij de invoering van de huisbezoeken onder wethouder Aboutaleb ontstond, werden die huisbezoeken niet meer standaard afgelegd. Wij schreven over de selectieve huisbezoeken met hulp van de fraudescoringskaart het volgende op facebook:

‘Woont u in postcode gebied 1060, 1066, 1067, 1068 of 1069 in Amsterdam? Dat zijn de postcode gebieden in Amsterdam West met een hoog fraude risico. Volgens de fraudescoringskaart van de sociale dienst Amsterdam. Dan komt Big Brother binnenkort bij u langs! Het ministerie van Binnenlandse Zaken olv PvdA voorman Plasterk gaat de gemeenten opdracht geven het aantal huisinvallen te verdrievoudigen. Als u aan bepaalde statistische kenmerken voldoet, hebt u pech gehad. Bv u bent ouder dan 50, vrouw, en woont in bovenstaand postcodegebied. U hebt nog nooit iets verkeerds gedaan zegt u? Toch bent u verdacht. Want u voldoet aan de statistische kenmerken van verdachten. Het schijnt 30 miljoen te moeten opleveren. Flauwekul, want van een kale kip kun je geen veren plukken. En een zo’n huisbezoekje kost 650 euro. Tel uit je winst aan de teloorgang van de democratische rechtsstaat.’

Volgens onze informatie gebruikte de gemeente Amsterdam de fraudescoringskaart in ieder geval nog in 2021. Postcodegebieden 1053, 1061, 1062 en 1065 hebben een laag frauderisico. En Postcode gebied 1053 is de veryupte wijk in Amsterdam Oud West, waar de gentrificatie middels koopwoningen en dure huurhuizen voortschrijdt. Deze yuppies hebben niets van de overheid te vrezen. Overigens blijkt uit de fraudescoringskaart dat de sociale dienst in Amsterdam werkte met verschillende fraudescoringskaarten in verschillende stadsdelen. Blijkens de vermelding van postcodes in Amsterdam West is dit de fraudescoringskaart van Amsterdam West. In andere stadsdelen hebben ze hun eigen kaart met andere postcodegebieden.

Even ter toelichting op de huisbezoeken en minister van Binnenlandse Zaken Plasterk: (het toeslagenschandaal was ver weg voor de Partij van de Arbeid). Minister Plasterk riep in 2015 gemeenten op meer huisbezoeken af te leggen om “adresfraude” te bestrijden. De huisbezoeken werden voortaan betaald door het Rijk. Het kabinet trok hiervoor eind 2014 13 miljoen euro uit. Plasterk wilde dat er per jaar 20.000 huisbezoeken werden afgelegd. Hij verwachtte op die manier 15.000 gevallen van adresfraude op te sporen. De nieuwe aanpak zou dan netto een kleine 30 miljoen euro moeten opbrengen.

In de loop van 2021 werd meer bekend over de werkwijze van de sociale dienst (WPI) in Amsterdam bij de fraudeopsporing en fraudepreventie. WPI vroeg advies aan de Participatieraad en de Commissie Persoonsgegevens Amsterdam over meer datagestuurd gaan werken. Men wil o.a. bij de aanvraag van een uitkering een nieuw algoritme gaan inzetten, om aan risicoselectie te doen. De Participatieraad heeft hierover een advies uitgebracht en geadviseerd de algoritmen niet in te voeren. De raad concludeert, dat de invoering van algoritmen overbodig is, omdat na intensieve controles ten hoogste drie procent van de toegekende uitkeringen onrechtmatig blijkt toegekend.

Uit het advies: ‘De dienst WPI heeft de Participatieraad laten weten hoe zij gebruik gaat maken van variabele data in analytische modellen. In dit zgn. datagestuurd werken worden door WPI variabelen gebruikt die een bepaald verband kunnen laten zien. Hier ligt bias op de loer: bewuste vooringenomenheid. Een variabele zoals geboortejaar roept ons inziens vragen op: is er een aantoonbaar verband tussen leeftijd en mogelijk fraudeleus gedrag? De Participatieraad stelt dat bepaalde variabelen discutabel zijn (discriminatoir).
Daarnaast wijst de raad WPI op de Algemene Verordering Persoonsgegevens (AVG). Zo mogen persoonsgegevens alleen worden verwerkt in overeenstemming met de wet en met een gerechtvaardigd doel. Het optuigen van een systeem om een klein percentage onrechtmatigheden op te sporen acht de Participatieraad derhalve disproportioneel.

Ook stelt de raad dat de gemeente veelvuldig gebruik maakt van diensten van het landelijk Inlichtingenbureau: omstreden producten, zoals data van burgers waar ‘algoritmes op worden losgelaten’, zonder democratische controle, zonder transparantie. En bovenal: geheel in strijd met de richtlijnen zoals omschreven in de AVG. Samen met de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) maakt de raad zich ernstige zorgen dat gemeenten een grotere inbreuk maken in de persoonlijke levenssfeer van uitkeringsgerechtigden dan noodzakelijk is. Zie ook de brief van de Vereniging Nederlandse Gemeenten van 3 december j.l.’ Tot zover citaat.

Het hele advies kun je hier vinden. https://participatieraadamsterdam.nl/gevraagd-advies-pilot-artificial-intelligence-ai-bij-de-aanvraag-van-een-bijstandsuitkering-2/

Detail is, de zinsnede ‘De dienst WPI heeft de Participatieraad laten weten hoe zij gebruik gaat maken van variabele data in analytische modellen. In dit zgn. datagestuurd werken worden door WPI variabelen gebruikt die een bepaald verband kunnen laten zien.’. Blijkbaar heeft er op dit punt overleg plaatsgevonden tussen WPI en Participatieraad waarin de WPI uitleg heeft gegeven. Voorzover ik weet zijn er geen notulen van die bijeenkomsten en werd de Participatieraad geheimhouding opgelegd door WPI.

commissie

Over de Commissie Persoonsgegevens Amsterdam (CPA) zijn de gegevens te vinden op de website van de gemeente Amsterdam. Hun vergaderingen zijn openbaar. De leden van de Commissie kun je daar ook vinden en de rapporten die zij hebben uitgebracht. https://www.amsterdam.nl/bestuur-en-organisatie/organisatie/overige/adviesraden/commissie-persoonsgegevens-amsterdam/ De CPA heeft op donderdag 2 juni over datagestuurd werken bij WPI vergaderd. Op de agenda stond ‘risicomodel WPI’. Maar het blijkt, dat hoewel de vergaderingen van de Commissie normaal gesproken openbaar zijn, dit gedeelte van de vergadering ‘besloten’ is. De notulen zijn niet openbaar. Nader contact met het secretariaat van de commissie leerde mij, dat de vergadering besloten was, omdat de invoering van datagestuurd werken in een pril stadium zou verkeren en men eerst rustig wil overleggen. Er loopt nu vanuit de commissie een ‘biasonderzoek’ waar men blijkbaar vanuit de vergadering op 2 juni gevraagd heeft, en in augustus vergadert het CPA weer in een besloten vergadering over de uitslag van het onderzoek en dan kunnen wij medio september een advies van CPA verwachten, dat wel openbaar is. Het biasonderzoek moet aantonen, dat er geen discriminatie plaatsvindt en geen vooringenomenheid is. De Participatieraad had het daar ook al over. Verder, bij al die geheimhoudingen weet ik het verder ook niet. Hieronder volgt wat ik wel weet.

Beleidsuitgangspunten gemeente

Beleidsuitgangspunten van de gemeente zijn dat het de taak is van WPI om te zorgen dat mensen aan het werk komen en mensen te ondersteunen als ze hulp nodig hebben en die hulp te bieden in de dienstverlening. Dit gebeurt ook met de inzet van digitale technieken. Dit gaat door het hele sociale domein heen, in de jeugdzorg, schuldhulpverlening, etc. WPI gaat in het sociale domein beter met die andere organisaties samenwerken. Doelstelling van WPI is daarbij ook, dat er minder klanten een uitkering aanvragen. Er zou sprake zijn van een onbewuste ‘aanvraagondermijning’ die tegengegaan moet worden. Preventie gaat voor repressie. Doel is het voorkomen van onterechte uitkeringen. Daarbij moet de situatie van de klant in ogenschouw worden genomen: kijken naar verwijtbaarheid en draagkracht. WPI is op zoek naar effectieve data gestuurde onderzoekingen van de situatie van de klant (bij aanvraag) die hun werken effectiever kan maken. Datasturing brengt echter knelpunten met zich mee in de vorm van onderzoeken die overgedaan moeten worden.

Procedure bij aanvraag uitkering

De procedure bij aanvraag van een uitkering is als volgt. Uitkeringen kunnen zowel fysiek als online aangevraagd worden via het systeem GALO. (Geautomatiseerde Afhandeling aanvraag Levensonderhoud). Vervolgens gaat een ambtenaar vooronderzoek hiermee aan de slag. Deze ambtenaar zit in het voorportaal van het onderzoek. Zij beoordeelt de aanvraag en het proces. De ambtenaar vooronderzoek heeft de beschikking over een fraudeformulier en sinds 2008 de fraudescoringskaart. Er schijnt de nodige kritiek te zijn op het aanvraagsysteem GALO, dat in ontwikkeling is en nog onvoldoende werkt.

Er zijn na de aanvraag van een uitkering twee mogelijkheden. 1. Betrokkene krijgt een uitkering. 2. Betrokkene wordt overgedragen aan de afdeling handhaving. Als de ambtenaar in het vooronderzoek beslist dat de klant een uitkering krijgt, gaat het dossier naar de inkomensconsulent. Die beoordeelt de hoogte van de uitkering. Daarna volgt een startgesprek met de klant. (Door de klantmanager die de klant in zijn caseload krijgt.) In dit gesprek worden afspraken gemaakt over toeleiding naar de arbeidsmarkt. De gemeente Amsterdam werkt niet meer met standaard huisbezoeken. Maar de klant moet dus wel in een spreekkamer op gesprek komen. De tweede mogelijkheid is dus dat de aanvrager wordt over gedragen aan de afdeling handhaving. De inkomensconsulent en de afdeling handhaving hebben de beschikking over de volgende databanken:

Socrates. Bij aanvraag uitkering. Raadplegen doet de inkomensconsulent. Socrates heeft ook ‘zaaksystemen’, als ik het goed begrijp van zaken van de sociale recherche, waarbij er op het niveau van de G4 in Socrates sprake is van ‘bronruil’.

Sherlock. Fraude preventiecontrole. Ik heb geen idee wat dit is. Is het dit? Sherlock, a powerful command line tool provided by Sherlock Project, can be used to find usernames across many social networks. It requires Python 3.6 or higher and works on MacOS, Linux and Windows.

RAAK. Het klantvolgsysteem van WPI

GALO.

BRP Basis Registratie Personen. Hier zitten variabelen in voor de beoordeling of een frauderisico bestaat.

BAG. Basis registratie Adressen en Gebouwen van het kadaster. Hier moet het adres gecontroleerd worden.

SUWINET

Uwv

RDW (Rijksdienst voor het Wegverkeer)

HR Werkinstructies

BAK Kadastergegevens.

Tot zover voorlopig

Piet van der Lende

06-20367458 10834932_10205205866940651_961423775558423890_o.jpg

]]>

Versoepelingen bij uitkeringsverstrekking slechts schijnbeleid. In werkelijkheid wordt alles strenger

Na de notitie van minister Schouten over wijzigingen in de Participatiewet kondigt de regering nieuwe maatregelen aan met als doelstelling dat de regering wil uitgaan van het vertrouwen in de mensen, dat mensen het goede willen doen en dat er meer maatwerk moet komen en niet een rigide uitvoeringspraktijk waarin voorbij wordt gegaan aan de persoonlijke omstandigheden. De ministers Schouten en Van Gennip schreven dit in een brief aan de Tweede Kamer. https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2022Z15199&did=2022D31523

In mijn kritiek op de hervormingsplannen van de Participatiewet schreef ik, dat in werkelijkheid de maatregelen al staand beleid zijn in jurisprudentie of slechts in schijn een verandering betekenen en dat de argumenten met een beroep op vertrouwen in de burger en maatwerk niet waar worden gemaakt, of verzanden in vage aanwijzingen voor de uitvoeringspraktijk. In werkelijkheid wordt de Participatiewet juist strenger en geraffineerder. Die kritiek is ook van toepassing op de nieuwe maatregelen. Alles wordt strenger of is als maatregel vooral een schijn vertoning. Eerste maatregel: het kabinet gaat voortaan ‘soepeler’ om met mogelijk onterecht verkregen uitkeringen. Volgens nieuw aangekondigde regels hoeven ontvangers van de AOW, WW of bijstand de uitkeringen na vijf jaar niet meer terug te betalen als deze te hoog of onterecht waren uitgekeerd, terwijl de termijn voorheen twintig jaar was. Er wordt een heel betoog opgehangen waarom dit een rechtvaardige ‘maatregel’ is. Maar in de eerste plaats komen terugvorderingen van vele jaren terug weinig voor en in de tweede plaats als bijvoorbeeld bij samenlevingsfraude bijvoorbeeld 50.000 euro wordt teruggevorderd, betaalt bijna niemand van de aangeklaagden dat bedrag. Het gevolg is dat dergelijke vorderingen vaak als ‘oninbaar’ worden afgeboekt. Bovendien lijkt het erop, dat de maatregel voornamelijk is genomen om de uitvoering te ontlasten lees: erop bezuinigen omdat dergelijke terugvorderingszaken zeer arbeidsintensief zijn en veel menskracht vergen. Die termijn van 5 jaar is dus een beetje een schijnmaatregel die aan de praktijk weinig verandert.

Alles wordt strenger

Tegelijkertijd worden maatregelen genomen die alles strenger maken. Het is nu al gemakkelijk voor de uitkeringsinstantie om een uitkering stop te zetten of op te schorten, wanneer contact met de betrokkene moeizaam verloopt, maar dat wordt NOG makkelijker. De brief kondigt aan dat uitkeringsinstanties een uitkering makkelijker kunnen stopzetten als het niet lukt om de ontvanger te contacteren. Contact kan nodig zijn om te checken of de ontvanger het geld wel moet krijgen. Als je bijstand krijgt, bijvoorbeeld, mag je niet te lang in het buitenland zitten. Maar als uitkeringsinstanties je steeds maar niet kunnen bereiken op je Nederlandse adres, dan mogen zij nu de uitkering niet stopzetten zonder hard bewijs dat je in het buitenland bent. In de toekomst voldoet een langdurig gebrek aan contact.  In de praktijk wordt door uitvoeringsinstanties nu al misbruik gemaakt van deze mogelijkheid om de uitkering op te schorten bijvoorbeeld door alleen een of twee brieven te sturen en bij geen antwoord meteen de maatregel te nemen, zonder nader onderzoek naar wat er aan de hand is. En dus zonder maatwerk en in acht nemen van persoonlijke omstandigheden. Nogmaals: dit wordt nu nog eenvoudiger voor de uitkeringsinstanties.

Media

In mijn kritiek op de plannen van minister Schouten met de Participatietop schreef ik, dat de media trappen in de beeldvorming die de regering oproept. Over de recente maatregelen schrijft NRC Handelsblad: ‘Het kabinet werkt al langer aan een soepeler sociaaleconomisch beleid, mede in reactie op de Toeslagenaffaire, waar de vorige regering over is gevallen’. Kritische bestudering van de maatregelen die nu aangekondigd zijn moet echter tot de conclusie leiden, dat helemaal niet gewerkt wordt aan een ‘soepeler sociaaleconomisch beleid’. De regering (en de ambtenaren van de ministeries??) blijven voortgaan op de oude weg en voeren schijnmanouvres uit om de uitkomsten qua conclusies van het toeslagenschandaal te omzeilen.

Piet van der Lende

]]>

De persoonlijke inflatiecalculator van het CBS

Wat aan het prutsen geweest met depersoonlijke inflatie calculator van het CBS.https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/persoonlijke-inflatiecalculator

Ik wou wel eens weten wat met mijnbestedingspatroon het effect is van inflatie op de koopkracht. Als jevoor een groot aantal minima de calculator invult, kun je totinteressante conclusies komen. Ik ben benieuwd hoe de grafiek bijanderen is. Het verhaal is dat minima, maar ook middeninkomens, hetmeeste last hebben van inflatie. Echt een onderzoek naar dezestelling ken ik niet. Wel onderzoeken waarbij mensen wordt gevraagdheb je moeite om rond te komen. Het blijkt dan, dat minima de laatstetijd veel meer moeite hebben rond te komen dan hogere inkomens.

Het CBS publiceert iedere maand hetinflatiecijfer volgens de consumentenprijsindex (CPI). Dit cijferlaat de prijsontwikkeling zien van een pakket goederen en dienstendat de gemiddelde consumptie van alle Nederlanders vertegenwoordigt.De gemiddelde Nederlander bestaat echter niet en waarschijnlijk is erniemand die precies dit pakket goederen en diensten consumeert. Hoezou het inflatiecijfer eruit zien als het was gebaseerd op mijn eigenuitgavenpatroon?

Met de persoonlijke inflatiecalculatorkun je in grote lijnen je consumptiepatroon opgeven om zo eenindicatie te krijgen van de gemiddelde jaarlijkse prijsontwikkelingdie hoort bij het eigen consumptiepakket. De persoonlijke inflatiewordt met dezelfde prijsindices berekend als de officiële inflatievolgens de CPI. Het verschil is dat de onderscheidenconsumptiecategorieën een andere weging hebben.

In de inflatiecalculator kun je jeeigen uitgavenpatroon invullen en dan rolt er een inflatie gemiddeldeover de jaren uit dat aansluit op jouw uitgavenpatroon.

Er is veel kritiek op hoe het CBS hetinflatiecijfer berekent. Wat niet wordt meegenomen:Inkomstenbelastingen sociale verzekeringspremies, de premie voor de basiszorgverzekering, het eigen risico-bedrag in de zorgverzekering,aankoop van huizen en daarmee samenhangende kosten, aandelen enandere beleggingen. De conclusie van sommigen luidt dan ook, dat deinflatie veel hoger is en de mensen in koopkracht veel meer wordengetroffen. wat dacht je van het verplichte eigen risico voor dezorgverzekering? Die was in 2010 nog €165 per jaar en is inmiddelsmet 133% gegroeid naar €385 in 2021.
Weeranderen zeggen, dat de inflatie juist lager is, omdat deenergiekosten die weliswaar stijgen, als wegingsfactor veel te hoogworden ingeschat. Toch maar de calculator ingevuld om een globaleindicatie te krijgen. Het cijfer van het CBS wordt door iedereengebruikt en gehanteerd als het officiele inflatiecijfer, waar ook devakbonden mee werken en de media over berichten, zodat het ook in hetdagelijks spraakgebruik wordt gehanteerd. Je kunt er wel kritiek ophebben, maar invullen van de calculator geeft toch een (enigszinsruwe) schatting van de invloed van inflatie in jouw specifiek gevalis mijn mening.

Totaal aan uitgaven heb ik ongeveer1800 euro, ongeveer gelijk aan de inkomsten die ik ontvang. Hetofficiële prijsindexcijfer is gebaseerd op een uitgaven patroon vanongeveer 3300 euro met een eigen auto. Mijn statistiek ziet er alsvolgt uit:

Wat in de grafiek opvalt is dat in dejaren 2019-2021 ongeveer halverwege voor mij een veel hogere inflatiegold dan de officiële gemiddelden. In januari 2021 gold voor mijbijvoorbeeld een inflatie percentage van 3,6% terwijl het officieleinflatiecijfer 1,6% was. Dat in de periode 2020-2021 hetinflatiepercentage waar ik mee te maken had aanzienlijk hoger was,komt waarschijnlijk omdat ik rook en in die tijd zijn de accijnzen optabak verhoogd. Althans ik vermoed dat dat de reden is. Of heeft hetook met de corona-epidemie te maken? Het zou interessant zijn teonderzoeken of dit patroon zich ook voordoet bij andere minima. In dejaren voor 2020 en de maanden na halverwege 2021 geldt voor mij juisteen lager inflatiepercentage. Dat in de periode na halverwege 2021voor mij een lager inflatiepercentage gold komt o.a. door deenergieprijzen. Ik heb net mijn maandtarief verhoogd naar 130 europer maand, omdat Vattenfall mij dat adviseert, maar ik geefvergeleken met anderen nog betrekkelijk weinig aan energie uit. Ikheb centrale verwarming met een hoog rendementsketel en eengeïsoleerd huis. Wanneer je met mijn uitgavenpatroon het maandbedragdat je nu betaalt verhoogt tot 180 euro, stijgt het persoonlijkeinflatiepercentage waar je mee te maken hebt onmiddellijk tot bovenhet officiële gemiddelde.

Piet van der Lende

]]>

De recente voorstellen van minister Schouten. De bijstand wordt nog geraffineerder en strakker

Gijs Herderschee iser ingetrapt. Toch een ervaren Volkskrant journalist. Woensdag 22juni schreef hij op de voorpagina van de Volkskrant: ‘Kabinetversoepelt de regels voor bijstand’. Een juichend artikel over demaatregelen op het gebied van de Participatiewet die MinisterSchouten dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer aankondigde. Uit detekst: ‘Het roer gaat om in de bijstand’. En ‘de plannen zijneen trendbreuk’. De teneur van het artikel is, dat allerleimaatregelen genomen worden om het bijstandsregime te versoepelen. Oppagina 11 een paginagroot interview met de minister, die zondertegenwerping de gelegenheid krijgt haar propagandaverhaaltje tehouden over hoe sociaal dit kabinet in het algemeen en zijzelf in hetbijzonder is. Ook andere media hebben dit beeld neergezet. En ooklobbyisten, die de deur bij politici platlopen om positieveveranderingen in de bijstand te bewerkstelligen door het aanvragenvan argumenten in discussies, trapten erin. Joris Barendrecht,BeleidsmedewerkerIeder(in) (Arbeid),twitterde: ‘Detoon van de brief stemt hoopvol: -vertrouwen weer centraal -eenvoud-toereikend bestaansminimum -passende ondersteuning’. Enin een andere tweet: ‘Hetmanifest van de werkcoalitie en de gesprekken lijken gehoor tevinden. We houden de uitwerking natuurlijk goed in de gaten. ‘.

Maandag27 juni al gaat de vaste Kamercommissie voor Sociale Zaken eroverpraten. Betekenende voorstellen inderdaad veel hoopvolle positieve veranderingen? Eentwitteraar: ‘Beeldvorming versus inhoud. Een bekende ex landbouwminister weet hier alles van’. Tijd dus om de voorstellen eenskritisch onder de loep te nemen

Deprincipes van de bijstand

Eerstin zijn algemeenheid een opmerking over bijstand. Ooit, in een grijsverleden bestond er een tamelijk gesloten sociaal zekerheidssysteem,met AOW als je 65 wordt, WAO als je arbeidsongeschikt wordt en AAWeen volksverzekering tegen arbeidsongeschiktheid,voor de mensen die niet werkten en verzekerd waren toen ze ziekwerden. Er was weliswaar ook toen al een kortdurende WerkloosheidsWet, maar er was ook de WWV, voor mensen die langer werkloos waren.De bijstand was echt alleen bedoeld als een tijdelijke noodmaatregelvoor mensen die onverhoopt toch door de mazen van de wet vielen. Hetwas van het begin af een regeling, als noodoplossing, waarbij je alleandere bronnen van inkomsten moest verrekenen met de uitkering enwaarbij kostenbesparingen (de partnertoets) tot lagere uitkeringenleidden. Deminister doet in haar brief net, of deze situatie nog bestaat. Deeerste zin van de brief: ‘in Nederland hebben we een uitgebreidstelsel van sociale zekerheid, met als vangnet de bijstand;ondersteuning voor wie (tijdelijk) niet zelf in de noodzakelijkekosten van het bestaan kan voorzien’. Nee, beste minister,met het wegbezuinigen van de sociale zekerheid isde bijstand allang geen laatste redmiddel envangnet meervooreen kleine groep alser geen andere mogelijkheden zijn. Velen, waaronder langdurigwerklozen en arbeidsongeschikten, moeten een beroep doen op bijstandom in hun levensonderhoud te voorzien omdatze niet in aanmerking komen voor andere sociale zekerheidswetten. Zijzijn gedwongen tot in lengte van dagen onder het hierboven geschetstebijstandsregime te leven. Erzitten inmiddels bijna een half miljoen mensen in de bijstand. Dehierboven genoemde principes – andere inkomsten moeten verrekendworden en kostenbesparingen leiden tot een lagere uitkering –betekenen,dat vele duizenden permanentin armoede moeten levenzonder perspectief om eruit te komen. De Participatiewet is denieuwste strenge bijstandswet, die leidde tot schrijnend onrecht, bijde verrekening van inkomsten en kosten besparingen. Gemeenten namenbelachelijke maatregelen en legden boetes op zoals bij de vrouw uitWijdemeren die in de publiciteit kwam en die wat boodschappen vanhaar moeder kreeg. De voorstellen van minister Schouten hebben debedoeling, dit bijstandsregime wat te vereenvoudigen enrechtvaardiger te maken, door op verschillende terreinen tijdelijkeuitzonderingen toe te staan enbepaalde bronnen van inkomsten gedeeltelijk vrij te laten.Maarde meeste maatregelen zijn allang jurisprudentie. Dat wordt hieronderuitgelegd. Aande hoofdprincipes van de bijstand wordt verder weinig gesleuteld.Voorstellenvoor het afschaffen van de partner- en vermogenstoets en dekostendelersnorm worden genegeerd. Ditleidt tot wat minister Schouten in het Volkskrant interview als haardilemma formuleert. Overhet gedoe met giften ontvangen zegt ze: ‘Mijndilemma is nu dit: als ik het vastzet op een bedrag en het is zo datiemand net daarboven iets krijgt, wat betekent dat dan? . We willendit snel regelen, maar simpel een grens trekken levert in de praktijknieuwe vraagstukken op’. Met andere woorden: de aanpak van deminister in de beperktevoorstellendie ze nu doet verschuift de problemen een beetje, maar ze blijvenbestaan en het uitzicht op schrijnende onrechtvaardige situatiesblijft hetzelfde. Op deze manier een onoplosbaar probleem.

Minimaleveranderingen

Heteerste wat opvalt is, dat het bij nadere beschouwing gaat om minimaleveranderingen die voor een groot gedeelte in veel gemeenten al zijningevoerd ofvaste jurisprudentie zijn.Veelmaatregelen hebben betrekking op vereenvoudiging van hetadministratieve proces, dus eigenlijk ondergeschikte punten. Erkomteenregeling dat je giften tot een bepaald bedrag mag houden maar datstaat allang in de wet en datis in veel gemeenten allang praktijk. Verder worden allerleiknellende maatregelenniet afgeschaftmaareen beetje versoepelt. De kostendelersnorm blijftgehandhaafd,maar je mag voortaan alleen in noodgevallen als bijstandsgerechtigdeiemand tijdelijk in huis nemen zonder dat de kostendelersnorm wordttoegepast. Maarja, wat is tijdelijk?? Enook deze ‘maatregel’ is in de jurisprudentie allang praktijk. Alsbijvoorbeeld je huis voor 4 weken verbouwd wordt, en je trekt dan inbij je ouders, dan is de kostendelersnorm niet van toepassing. Hetgaat erom, waar je je hoofdverblijf hebt, en als dat in feite nietverplaatst wordt, komt de kostendelersnorm niet eens in beeld. Eninkomsten uit hobbymatig verkoop worden volgens vaste jurisprudentieallang niet meertot de middelen gerekend. Ook op het gebied van geldleningen is aljurisprudentie. Ook geldleningen worden niet tot de middelen gerekendals het aan bepaalde voorwaarden voldoet. Deze zogenaamdeversoepelingen vande minister zijnin feite een codificatie van uitspraken van de Centrale Raad vanBeroep. Wat de minister in feite doet, is aan allerlei dingenmaximumbedragen gaan koppelen en daarmee neemt ze de vrijheid vangemeentes weg. Dat is in strijd met dat de minister wil dat ermaatwerk wordt geleverd. Feitelijkveranderd er weinig, maar het is zeer de vraag of de kwantitatievenormen die de minister nu aan de bestaande praktijk wil toevoegen eenverbetering zullen betekenen. Enverder: eris de zeer strenge inlichtingenplicht die tot schrijnend onrechtleidt, omdat zij zeer ruim geformuleerd is en je zo ongeveer alleswat je maar ontvangt en andere informatie moet doorgeven op straffevan stopzetting van de uitkering en boetes, er gaat een beetje aangesleuteld worden, waarbij het beleid van de Sociale VerzekeringsBank en de gemeenten gelijk getrokken wordt want er schijnenblijkbaar verschillen in te zitten.

Rechtenvan werkzoekenden

Derechten van werkzoekenden worden niet versterkt, bijvoorbeeld doorherinvoering van het begrip passende arbeid. Nu moet debijstandsgerechtigde die niet ziek is of gedeeltelijk ziek allegangbare arbeid aanvaarden. Dit is zo ongeveer alles waar je maar aankunt denken, behalve prostitutie. Ook ontbreekt het besef, datbijstandsgerechtigden gedwongen kunnen worden flexibele onderbetaaldedeeltijdbaantjes te aanvaarden. Hetgeende verslechtering van arbeidsvoorwaarden versterktomdat de werkgevers gemakkelijker op hun voorwaarden werkzoekendenkunnen aannamen. Het beleid bevordert zo de afbraak vanarbeidsvoorwaarden en omstandigheden. Bijde cohortaanpak in Amsterdam bleek, dat bijstandsgerechtigdenmachteloos staan tegenover de almacht van de klantmanager die je totvan alles en nog wat probeert te dwingen en dat van redelijk overlegen maatwerk niets terecht komt. In veel gevallen probeert deklantmanager – die vaak maar zeer beperkt tijd heeft –bijstandsgerechtigden een traject op te leggen of allerleiverplichtingen, hetgeen tot veel klachten leidt over de houding vande klantmanager enfrustraties en slapeloze nachten bij de bijstandsgerechtigden, diesoms extra ziek worden en het moeras ingeduwd in plaats van verder opde been geholpen. Dit speelt ook in andere gemeenten. Alleenversterking van de rechtspositie van de werkzoekende kan ditvoorkomen, maar zoals gezegd, de minister doet geen voorstellen.

Mantelzorgersen extra verplichtingen

Eenspecifieke problematiek ook in dit verband is de positie vanmantelzorgers. Er wordt gezegd dat bijstandsgerechtigden die geenkans hebben op de arbeidsmarkt mantelzorg mogen verrichten. Bijmensen die wel kunnen werken ligt dat moeilijker. Dit klemt des temeer, daar de gezondheidszorg en de hulpverlening vaak langewachtlijsten kent of anderszins moeilijk toegankelijk is, enbijvoorbeeld bejaarde ouders een noodgedwongen beroep moeten doen ophun kinderen. In deze en vergelijkbare situaties zou de mogelijkheidmoeten komen de sollicitatieplicht op te heffen, maar de ministerkomt er niet mee, en dus is alles weer afhankelijk van de almachtigeklantmanager, die iemand die in zo’n situatie zit kan maken enbreken. Hetlijkt erop dat ook deze minister de bijstandsgerechtigden zoveelmogelijk wil dwingen gangbare arbeid of vrijwilligerswerk teaanvaarden, door het opleggen van allerlei extra verplichtingen. Voorhet uit de wet halen van de verplichte tegenprestatie worden geenvoorstellen gedaan. Maar wel komener maatregelen om de nu nog voornamelijk generiekearbeidsverplichtingen meer toe te spitsen op de situatie van debijstandsgerechtigde. Daardoor zou de bijstandsgerechtigde deverplichtingen als reëel ervaren, ‘wat de effectiviteit ten goedkomt’. Ja, daar gaat het om. Hoe kunnen we de bijstandsgerechtigdeeffectief onder druk zetten? Menige klantmanager weet er wel raadmee. En dan komen er specifieke extra verplichtingen voorbijstandsgerechtigden met ‘een grote afstand tot de arbeidsmarkt’.Deze specifieke verplichtingen zijn erop gericht om meedoen(participatie) te stimuleren, zo mogelijk met als uiteindelijkperspectief arbeidsinschakeling, en op periodiek contact met degemeente (voorkomen van isolement). Metandere woorden: ook langdurig werklozen en arbeidsongeschikten moetensterker onder druk gezet worden te dansen naar de pijpen van denamens de almachtige overheid optredende klantmanager zonder dat hunrechten zijn geformuleerd. Specifiekeverplichtingen op periodiek contact met de gemeente kunnen doorgemeenten misbruikt worden om iemand te pas en te onpas op te roepen,zonder concrete aanleiding, met het argument ‘we willen isolementvoorkomen’ maar in werkelijkheid om bijvoorbeeld vast te stellendat iemand niet wat te lang op vakantie is geweest zondertoestemming. Met andere woorden: de touwtjes worden strakkeraangehaald ende controles worden uitgebreid.

Deconclusie moet luiden dat in tegenstelling tot de berichten die in demedia verschenen er helemaal geen fundamentele beleidsomslag is.Integendeel, de bijstand wordt nog strakker en geraffineerder enmeer vanuit het Rijk geregeld.

Pietvan der Lende

]]>

Het fonds voor vergoeding van tandartskosten in Amsterdam. Dit is geen oplossing

Sinds kort loop ik met een minimuminkomen de rest van het jaar onverzekerd rond tegen tandartskosten. Dat komt zo. Ik maak gebruik van de collectieve zorgverzekering Amsterdam van Zilveren Kruis. Dat is een ziektekostenverzekering voor minima in Amsterdam die de gemeente met Zilveren Kruis geregeld heeft. Dat heeft verschillende voordelen. Lagere premie voor de basisverzekering Basis Zeker door korting via de gemeente Amsterdam en lagere premie voor de aanvullende verzekering doordat gemeente Amsterdam daarin financieel bijdraagt. Uitgebreide dekkingen in de aanvullende verzekering, zoals 100% vergoeding van de eigen bijdragen voor bijvoorbeeld medicijnen, kraamzorg, hoortoestel en ziekenvervoer. Tot zover gaat alles goed. Ook neem je voor het eigen risico automatisch deel aan de regeling ‘vooraf gespreid betalen’ van de gemeente Amsterdam. Je betaalt dan in 12 termijnen € 32,08 per maand voor het eigen risico. Voor zorg die niet in de basisverzekering zit, heeft Zilveren Kruis samen met de gemeente Amsterdam 3 aanvullende verzekeringen samengesteld. Deze heten AV Amsterdam 1, 2 en 3. Het is binnen de collectieve zorgverzekering Amsterdam verplicht een van deze aanvullende verzekeringen af te sluiten. Met een aanvullende verzekering krijgt u vergoeding voor bijvoorbeeld mondzorg, fysiotherapie, brillen/lenzen en alternatieve geneeswijzen. Ik heb het meest uitgebreide pakket genomen, ik word ouder en allerlei ziektes en lichamelijke ongemakken liggen op de loer. In totaal betaal ik voor de basisverzekering, het gespreide eigen risico en de AV plus 3 het aardige sommetje van 194,37 euro van mijn minimuminkomen.

onverzekerd

In de afgelopen maanden heb ik een gebitsreparatie laten uitvoeren (een vulling, tandsteen verwijderen, een kroon laten plaatsen). En daar rolden de rekeningen van de tandarts in mijn bus die niet door de zorgverzekering worden vergoed. Wat blijkt? De aanvullende verzekering AV plus 3 vergoed tandartskosten tot maximaal 500 euro. En dat bedrag had ik overschreden. Het blijkt verder, dat het met de collectieve verzekering van de gemeente niet mogelijk is een wat duurdere tandartsverzekering af te sluiten, waarbij bijvoorbeeld tot maximaal 1000 euro vergoed wordt. Dan moet je uit de collectieve verzekering gaan en een afzonderlijk privé contract afsluiten met Zilveren Kruis. En zo komt het, dat ik de rest van het jaar onverzekerd rondloop.

Brief

Tegelijkertijd met de rekeningen rolde bij mij op 22 april een brief in de bus van de gemeente over de oprichting van een fonds voor de vergoeding van tandartskosten. Na lezing van de brief heb ik niet de illusie dat ik daarvoor in aanmerking kom. Je moet financieel, lichamelijk en geestelijk op instorten staan om een kans te maken. En ook bijzondere bijstand behoort niet tot de mogelijkheden. Sinds jaar en dag worden niet verzekerde tandartskosten per definitie NIET door de bijzondere bijstand vergoed. De weinige mensen die het wel vergoed hebben gekregen betrof een noodsituatie, waarbij ze ‘geluk’ hebben gehad. Maar vergoeding via de bijzondere bijstand is praktisch onmogelijk. Een bezwaarschrift schrijven en naar de rechter gaan heeft geen zin, want rechters honoreren in dezen altijd de afwijzing van de gemeente. In plaats van de bijzondere bijstand nu wel open te stellen voor vergoeding van tandartskosten door het geld wat nu beschikbaar is in die pot te stoppen, heeft de gemeente gekozen voor een financiele bijdrage aan een particulier fonds, dat wordt uitgevoerd door het Fonds Bijzondere Noden.

Fonds Bijzondere Noden

Het Fonds Bijzondere Noden in Amsterdam wordt gefinancierd door de gemeente en door vermogensfondsen, zoals kerkelijke instellingen. Zij hebben de uitkering van bedragen aan minima en andere noodsituaties gecentraliseerd. Je kunt dus in principe geen beroep meer doen op die afzonderlijke vermogensfondsen. Het is niet eenvoudig een bijdrage van het Fonds Bijzondere Noden te krijgen. Je kunt zelf geen aanvraag doen. Dat moet gaan via het professionele maatschappelijk werk, bijvoorbeeld via een ambulante ondersteuner van het Leger des Heils of een medewerker van de nieuwe buurtteams. Zij beoordelen eerst of een aanvraag kan worden gedaan en passen een eerste selectie toe. Je moet aantonen, dat alle voorliggende voorzieningen zoals de sociale dienst van de gemeente of de ziektekostenverzekering weigeren een uitbetaling te doen. Dat moet je allemaal aantonen, daarna kan de maatschappelijk werker de aanvraag doen. Als die dat tenminste wil. Vervolgens gaan ze bij het fonds de aanvraag beoordelen. Het Fonds Bijzondere Noden is een particulier fonds, dus de Algemene wet bestuursrecht is niet van toepassing. Je kunt geen bezwaar maken, of naar de rechter stappen. Nieuwe mogelijkheid bij het Fonds is de aanvraag van vergoeding van tandartskosten.

Vergoeding tandartskosten

Het fonds voor tandartskosten heet ‘noodhulp tandartskosten’. Dit wordt geregeld door een speciaal fonds het FBNA. Het gaat om een eenmalige subsidie van 500.000 euro van de gemeente Amsterdam en geldt dus alleen voor dit jaar. Met de bijdrage voor noodhulp tandartskosten worden dit jaar naar verwachting 800 Amsterdammers met gebitsproblemen geholpen. Het is dus een eenmalig minimaal bedrag dat niet toegevoegd kan worden aan uitbreiding van de bijzondere bijstand, want dan zijn er volgend jaar natuurlijk ook mensen die er een beroep op doen met het argument ‘mijn buurman kreeg het vorig jaar ook’ en daar trekt de gemeente geen geld voor uit. Bovendien lijkt het mij, dat het om een laag bedrag gaat, een druppel op een gloeiende plaat van de vele mensen met een minimuminkomen die net als ik slechts beperkt verzekerd zijn voor tandartskosten. De gemeente heeft bij de onderhandelingen met het Zilveren Kruis ook geen geld uitgetrokken om een uitgebreidere tandartsverzekering, bijvoorbeeld tot 1000 euro, mogelijk te maken.

Voorwaarden

De brief van 22 april schetst strenge regels. ‘Het kan zijn dat u een dringende behandeling van uw gebit nodig hebt’. Het moet dus dringend zijn. Sterker nog onder het kopje ‘wanneer kun u het aanvragen?’ staat: ‘u hebt pijn aan uw tanden en kiezen. U kunt uw gebit niet goed gebruiken. Het is belangrijk dat u hulp van de tandarts krijgt. U hebt niet genoeg spaargeld om de rekening te kunnen betalen. En u kunt ook niet in meerdere keren betalen’. Dus veel minima vallen af. Je moet financieel helemaal aan de grond zitten, en bovendien pijn aan je tanden en kiezen hebben, die dringend verholpen moet worden, en dan… krijg je misschien kosten vergoed. Maar dat is nog een hele procedure. Je gaat naar de klantbegeleider van de sociale dienst of iemand van het buurtteam, of een ambulante begeleider van het Leger des Heils bijvoorbeeld, en die gaat als eerste beoordelen of je de kosten echt niet zelf kunt betalen. (De klantbegeleider van de sociale dienst, wie is dat nu weer? Ja, ze hebben de naam van de ambtenaren weer eens veranderd. De vroegere ‘klantmanager’ heet nu klantbegeleider. ) Na deze eerste selectie moet je een behandelplan laten maken door de tandarts. Je vraagt een kostenoverzicht zodat duidelijk is wat het kost. Dan doet de klantbegeleider een aanvraag voor ‘noodhulp’ tandartskosten. De FBNA gaat vervolgens beoordelen of u de kosten vergoed krijgt. Ze zeggen dat ze de beslissing snel nemen, maar een aanvraag bij het Fonds Bijzondere Noden kan weken duren. Dus je wordt ‘s nachts wakker met een barstende kiespijn en dan: ‘even het FBNA bellen voor vergoeding van tandartskosten, want ik kan hier geen weken mee rondlopen’. Nou zo werkt het dus niet.

Behandelmethode

Maar goed, stel, het FBNA besluit jouw een vergoeding toe te kennen. Je zou denken, dat ze dan ook een kwalitatief goede behandeling vergoeden. Maar dat is niet zo. Op haar website zegt het FBNA: ‘Vanuit het fonds wordt enkel de meest basale tandheelkundige noodhulp vergoed. Het gaat dan hoofdzakelijk om de volgende behandelingen:
• Pijnverlichting en ernstige ontstekingsbestrijding als eerste hoofddoel
• Het leveren van eenvoudige hulp ter vervanging van ontbrekende (front) elementen
• Het vervangen van kiezen voor herstel van kauwfunctie’.
Het is duidelijk dat dit geen oplossing is van het probleem, dat veel minima in vaak schrijnende situaties onverzekerd zijn voor tandartskosten. Ik kan het wel zeggen wat de oplossing is, maar het kan met slappe vakbonden heel lang duren voor die oplossing er is.

Dokters van de wereld

Tandartskosten in het basispakket, waarvoor al jaren actie wordt gevoerd. Gemeenten, waaronder de gemeente Amsterdam, dringen al jaren aan bij de regering om een goede regeling. Dokters van de Wereld heeft een petitie lopen. ‘Bijna 1,5 miljoen volwassenen in Nederland gaan vanwege geldgebrek niet, of te weinig, naar de tandarts of mondhygiënist. Met alle gevolgen van dien. Onze hulpverleners zien dagelijks de schrijnende gevolgen van verwaarloosde mondzorg. Wij doen wat we kunnen om mensen van hun pijn af te helpen, maar met alleen noodbehandelingen lossen we de problemen niet op. Dokters van de Wereld vindt mondzorg geen luxe, maar een basisrecht. Daarom willen wij dat mondzorg terugkomt in het basispakket van de zorgverzekering. Jij ook?
https://doktersvandewereld.org/campagnes/mondzorg
De petitie is meer dan 130.000 keer getekend en het streefgetal is 150.000. De petitie wordt overigens gesponsord wordt door een tandpastafabrikant, nee, niet mijn merk, ik gebruik een andere tandpasta. Bij de Mondzorgkaravaan, een mobiele tandartspraktijk van Dokters van de Wereld op het Stadionplein, werd op 15 februari het startschot gegeven voor de extra noodhulp voor tandartskosten. De eerste patiënten ontvingen daar een noodbehandeling en poetsvoorlichting. (Van wie?) Vanaf 2019 trekt Dokters van de Wereld met de Mondzorgkaravaan het land door om gratis noodbehandelingen aan te bieden. Bovendien creëert de organisatie netwerken van tandartsen en mondhygiënisten die gratis vervolgbehandelingen willen geven. Maar het is allemaal beperkte hulp voor acute nood, geen echte oplossing.

Piet van der Lende

]]>

Weg met het knip en plakwerk van de regering tegen de armoede. Er moet een structurele oplossing komen!

Veel mensen hebben gemerkt dat de boodschappen veel duurder worden door de torenhoge inflatie. Bovendien rijzen de prijzen van veel grondstoffen zoals gas de pan uit. Velen moeten plotseling bij de jaarlijkse afrekening honderden euro’s bijbetalen. Veel minima moeten zich in de schulden steken om dat allemaal te kunnen betalen. De armoede lijkt toe te nemen en in de media verschijnen veel interviews met mensen, die niet meer rond kunnen komen en in een financieel moeras terechtkomen waar geen uitweg uit is.

De afgelopen drie jaar heeft de beweging voor14 druk aan de weg getimmerd om een structurele oplossing van deze problematiek te eisen. Het is de beweging voor verhoging van het Wettelijk Minimumloon (WML) en de daaraan gekoppelde uitkeringen tot 14 euro per uur bruto. Deze eis is drie jaar geleden opgesteld, maar door de oorlog in Oekraïne waardoor alles duurder wordt, en de coronacrisis, lijkt deze eis alweer achterhaald. Waarbij ik overigens de indruk heb dat de oorlog in Oekraïne ook wel als smoes gebruikt wordt om de prijzen te verhogen.

Er gaan stemmen op 15 euro per uur te eisen. De beweging had succes. In veel sectoren, o.a. bij de gemeente-CAO en bij andere CAO’ s werd afgesproken dat het minimum uurloon 14 euro wordt. Terwijl drie jaar geleden een WML van 14 euro nog een utopisch perspectief leek, ver weg van de realiteit, hebben inmiddels veel politieke partijen verhoging van het WML als hun doelstelling aanvaard. Weliswaar niet allemaal 14 euro op korte termijn, maar toch een structurele verhoging van het WML. En ook de Sociaal Economische Raad adviseerde de regering het WML structureel te verhogen, al werden werkgevers en werknemers het niet eens over hoe hoog die verhoging dan zou moeten zijn.

Maar wat doet de nieuwe regering Rutte evenals de vorige regering Rutte? In de media debiteren Rutte en minister van armoede Schouten dat in het bedrijfsleven de lonen flink omhoog moeten. Maar dat werkgevers en werknemersorganisaties daarover gaan. Vrijblijvende propaganda voor de bühne. Zelf doen ze niets structureels. Ze reageerden op de campagne voor verhoging van WML door in het nieuwe regeerakkoord af te spreken dat het WML verhoogd zou worden met 85 cent per uur (7,5%) tegen het einde van de kabinetsperiode. Ver weg van het WML van 14 euro, en volstrekt onvoldoende om de toenemende verarming van de bevolking tegen te gaan.

In plaats daarvan nam de regering, tijdens de coronacrisis en nu, hap snap maatregelen, incidentele tijdelijke uitkeringen aan groepen die het meest getroffen zouden zijn. Daarmee erkende de regering overigens wel, dat de hoogte van het WML en de daaraan gekoppelde minimumuitkeringen zoals bijstand voor velen volstrekt onvoldoende koopkracht opleveren om rond te kunnen komen. Laat staan dat ze een reserve kunnen opbouwen voor eventuele tegenslagen. Eerst werden tijdens de coronacrisis tijdelijke maatregelen genomen voor kleine zelfstandigen en ZZP-ers, die geen of weinig werk hadden door de lock downs, en werden bedrijven gesteund met tijdelijke loonkostensubsidies om mensen in dienst te houden. Nu heeft men na veel discussie besloten de volgens de regering 800.000 minima een energietoeslag van 800 euro te geven, een eenmalige uitkering die in de loop van 2022 uitbetaald moet zijn.

De gemeenten moeten de energietoeslag uitbetalen en nu al ontstaan er grote uitvoeringsmoeilijkheden. De 800 euro zou gelden voor alle minima tot 120% van het sociale minimum (bijstandsniveau). Maar veel minima tot 120% van het sociale minimum zijn bij de gemeente helemaal niet bekend en er moet dus een heel formulierencircus met vele ambtenaren uit de grond gestampt worden om die mensen in aanmerking te laten komen. De uitvoering van de uitbetaling van de energietoeslag via de gemeenten is erg ingewikkeld. Die uitvoering liep dan ook aanzienlijke vertraging op.

Veel gemeenten gaven in eerste instantie aan dat het geld dat de regering had uitgetrokken volstrekt onvoldoende was om dat aan de hele groep te betalen. Omdat de gemeenten bang waren er geld bij in te schieten kregen minima in sommige gemeenten alleen tot 110% van het sociale minimum een toeslag van 200 euro, in andere gemeenten smeren ze het geld uit over de groep tot 125% of 130% van het sociale minimum. Het is over het gehele land bezien volstrekt onzeker wie 800 euro krijgt en op wat voor termijn.

Daarop heeft de regering besloten na enige tijd achteraf nog eens een geldbedrag uit te trekken voor betaling van de toeslag. Geen structurele verhoging van het minimum maar werken met tijdelijke toeslagen heeft nog meer nadelen. Toeslagen zoals de energietoeslag voor een specifiek doel kunnen in strijd zijn met allerlei andere regelingen. Waardoor je daar niet meer voor in aanmerking komt. Zo moet bij kwijtschelding van gemeentebelastingen een zeer strenge vermogensnorm gehanteerd. Je vermogen moet 0 zijn. Staat de energietoeslag van 800 euro langer dan drie maanden op je rekening? Dan wordt het als vermogen gezien waar je belasting van kunt betalen. Gemeentebelastingen plus waterschapslasten kunnen oplopen tot wel 400 of 500 euro. Meer informatie vind je op de website van de Bijstandsbond. https://bijstandsbond.blogspot.com/2022/05/gevaar-bestaat-dat-minima-de.html

Kamerlid Pieter Omtzigt in de media: “Dit gaat in een nieuw uitvoeringsschandaal eindigen.”

Er moet een structurele oplossing komen door verhoging van het WML en de gekoppelde uitkeringen tot 15 euro bruto en geen hap snap beleid dat leidt tot uitvoerings -schandalen.

Piet van der Lende

]]>

Gevaar bestaat dat minima de energietoeslag van 800 euro moeten inleveren in de vorm van belastingen

Energietoeslag zit kwijtschelding van gemeentebelastingen een beetje in de weg.

Voorkwijtschelding van gemeentebelastingen en waterschapslasten bestaanbelachelijke regels. Je ‘vermogen’ moet 0 zijn. Is het een beetjemeer, dan wordt er van uitgegaan dat je belasting kunt betalen. Deenergietoeslag van 800 euro voor de minima is een extraatje om de uitde pan gerezen energiekosten enigszins te kunnen dekken. Staat ditbedrag langer dan 3 maanden op je rekening, dan bestaat in principehet gevaar, dat het tot je vermogen wordt gerekend en dat je erbelasting van moet betalen. De waterschapslasten engemeentebelastingen kunnen in sommige gemeenten wel oplopen tot 400of 500 euro tezamen.

Voorkwijtschelding van waterschapslasten en gemeentebelastingen bestaanin principe de volgende regels. Voorkwijtschelding mag u niet meer geld op uw betaalrekening,spaarrekening of gezamenlijke rekening hebben dan hetnormbedragvoor kwijtschelding dat geldt voor je leefsituatie.(bijstandsniveau). Plus 1 maand kale huur plus 1 maandziektekostenverzekering zonder het bedrag van gespreide eigen risicoen minus de normpremie ziektekosten 2022. Bij een alleenstaande isdat 34 euro en bij een echtpaar 79 euro.

Staater ook nog wat spaargeld buiten de bovengenoemde bedragen op jerekening, dan wordt je geacht belasting te kunnen betalen. In depraktijk moet je de eerste 400 euro die je spaart weggeven aan degemeentebelastingen enwaterschapslasten.Pas wat je daarboven spaart, mag je houden. En dat bedrag aangemeentebelastingen moet je ieder jaar betalen. Als iemand met eenminimuminkomen dus in een jaar van meevallertjes1000 euro spaart, en hetjaar daarop zit het wat tegen dan kan hij die 1000 euro dus nietgebruiken om tegenvallers op te vangen. Alles moet ingeleverd wordenbij de gemeentebelastingen. Dat geldt onder bepaalde voorwaarden ookvoor het vakantiegeld, dat in mei/juni wordt uitbetaald. Ditvakantiegeld mag maximaal drie maanden op je rekening staan, wantdaarna wordt het als vermogen gezien waarvan je belastingkunt betalen. Die regel van drie maanden geldt in principe voor alleextra uitbetalingen, zoals vakantiegeld, 800 euro energietoeslag,teruggave eigen risico, etc. Die800 euro energietoeslagwordtals bijzondere bijstand uitbetaald, en voor de gemeentebelastingenniet als inkomen gerekend. Maar als het langeretijdop je rekening staat is het vermogen en moet je gemeentebelastingenbetalen. Ditwerkt door op andere terreinen. Rechters gaan er in bijzonderebijstand zaken waarbij geprotesteerd wordt tegen afwijzing vanbijzondere bijstand vanuit, dat je met een inkomen op bijstandsniveaukunt sparen en houden er geen rekening mee, dat je belasting moetgaan betalen.

Eenwoordvoerstervan de gemeente Amsterdam gaf aan, dat als de 800 euro na een halfjaar nog op je rekening staat, omdat de naheffing van de energie nogniet heeft plaatsgevonden, en je krijgt aan aanslag belastingen, dankun je een speciaal verzoek indienen om het vrij te laten. Maar danmoet je wel zelf aan de bel trekken. Bij de gemeente beschikken zeslechts over het saldo van 3 maanden bankafschriften, en ze kunnendan niet zien dat het omeen doeluitkering gaat die tot doel heeft energiekosten te betalen.Maarhet is onduidelijk of ze wat dit betreft in alle gemeenten dezelfderegels hanteren.

Almet al bestaat er door de belachelijke regels op het gebied vankwijtschelding het gevaar, dat mensen met een minimuminkomenbelasting moeten gaan betalen bij uitbetaling van de energietoeslag.

Ongeveereen jaar geleden heeft de vorige regering de maatregel genomen, datduurzaam arbeidsongeschikten en AOW-ers 2000 euro spaargeld mogenhebben, om toch voor kwijtschelding in aanmerking te komen. Maar doorde trage besluitvorming is die maatregel nog steeds niet ingevoerd,en gelden voor dit jaar nog steeds de bovengenoemde belachelijkeregels. Er wordt al jaren geprotesteerd tegen deze regels, en deTweede Kamer heeft al jaren geleden een motie aangenomen dat deregels moeten veranderen, maar minister Ollengren weigerdesystematisch de regels op het gebied van vermogen tegen deKamermeerderheid in te veranderen en pas vorig jaar werd het besluitvan de 2000 euro spaargeld voor specifieke groepen genomen. Overigenswellicht ten overvloede: de regels voor vermogen in de bijstandbetreft andere bedragen maar dat heeft niets met dekwijtscheldingsregels te maken.

Pietvan der Lende

]]>

Tentoonstelling over tewerkstelling in het Amsterdamse Bos en op Schiphol in de tweede wereldoorlog en daarvoor

Er is een tentoonstelling over tewerkstelling in het Amsterdamse Bos en op Schiphol https://www.amsterdam.nl/nieuws/nieuwsoverzicht/joodse-werkkampen/

Het Amsterdamse Bos, waar ook voor de oorlog werklozen te werk werden gesteld met behoud van uitkering. Het Amsterdamse Bos, dat wij zo goed kennen van de projecten werken met behoud van uitkering enige jaren geleden, georganiseerd vanuit het reintegratiecentrum aan de Laarderhoogtweg, dat na de nodige zwartboeken van onze kant en een onderzoek van het Bureau integriteit van de gemeente en na alle schandalen die boven water kwamen gesloten is. Wel opmerkelijk dat ze erg laconiek doen over de tewerkstelling vóór de oorlog, alsof er toen geen sprake was van onderbetaling en beroerde arbeidsomstandigheden. De schandalen van enige jaren geleden worden niet genoemd. Maar er is natuurlijk wel een groot verschil tussen deze schandalen en de tewerkstelling van joden in de tweede wereldoorlog, die na enige tijd werden afgevoerd en vermoord in concentratiekampen. Voor de oorlog en enige jaren geleden werden geen mensen vermoord, hoe beroerd de omstandigheden ook waren, al hebben vele werklozen voor de oorlog en enige jaren geleden wel traumatische schade opgelopen. Voor velen staat het Amsterdamse Bos met zijn mooie natuur, groene weiden en bloemen meer in zijn algemeenheid symbool voor de ellende die de staat en/ of het fascisme mensen kan aandoen. Zo is de tentoonstelling in deze tijd van opnieuw opkomende extreem-rechtse krachten een waarschuwing om niet met hen in zee te gaan gezien de ellende die ons dan te wachten staat. Om te beginnen binnenkort in Frankrijk. Macron is in mijn ogen ook niks, maar de hemel beware ons voor het aan de macht komen van Le Pen.

Piet van der Lende

]]>

De deels rechtse arbeidersklasse

Ook verschenen op Konfronatie.nl

Afgelopen zondag 2 januari trok een menigte langs mijn huis inAmsterdam. Het was een verboden demonstratie van mensen, die tegenvaccinatie, coronamaatregelen en controles zijn. Maar een precieze leusvan de demonstratie ontbrak. Het was een ratjetoe van rechtse, extreemrechtse en soms fascistische actievoerders.

Vlaggen met hamer en sikkel, van de National Bolshevism Party, eenradicale politieke beweging die extreem nationalisme combineert met eenvorm van communisme. Ook wel nazi-communisten genoemd. VerderNederlandse vlaggen, Friese vlaggen, en spandoeken die opriepen totvrijheid. Een spandoek met opschrift ‘Trump 2024’. Een spandoek ‘Geenrepressie maar een goede gezondheidszorg’. Maar veel spandoeken waren er niet.

Ik zag af en toe wat rode ballonnen met het logo van Forum voorDemocratie erop. De stoet werd begeleid door een ordedienst in eenmilitair uniform, met voornamelijk rode en blauwe baretten, dusveteranen van de commandotroepen die uitgezonden zijn geweest metmilitaire missies in het buitenland.

De demonstratie zou georganiseerd zijn door de actiegroep “Nederland inverzet”. Blijkens een artikel in Het Parool van Roel van Duijn isNederland in Verzet opgericht door ene Michel Reijinga die zegt tespreken namens ‘wij, bezorgde burgers’. De leus van de protesten luidt:‘wij zijn de leugens zat!’, maar welke leugens hier worden bedoeld isniet duidelijk, en ook het eisenpakket van Nederland in Verzet is weinig helder. Een allegaartje aan wensen en belangen met een overkoepelende,zelfgeformuleerde boodschap: ‘Wij zijn het zat, Nederland gaat plat.’(1)

Ik zag verschillende bekenden voorbijlopen die mij vriendelijk groetten. Er zijn in mijn omgeving trouwens toch wel verschillende mensen diesympathie hadden voor de demonstratie. Het was mooi weer en de opkomstwas groot. Op Teletekst berichtte men, dat Halsema een demonstratie ophet Museumplein had verboden. De demonstranten trokken daarop naar hetWesterpark, alwaar blijkbaar een manifestatie was van Forum voorDemocratie. De demonstratie vulde de straten tussen het Museumplein eneen heel eind verderop de Frederik Hendrikstraat. Hoewel de politieheeft gezegd dat er 10.000 demonstranten waren schat ik gezien de langestoet hun aantal op minstens het dubbele. De media brachten berichtenover schermutselingen tussen de politie en de demonstranten, die hetMuseumplein moesten verlaten omdat burgemeester Halsema eennoodverordening voor het gebied had afgegeven. Maar de demonstratie door de straten verliep rustig, er heerste een kalme sfeer.

’s Avonds maar eens de pamfletten bestudeerd die ik gekregen had. Zonder uitzondering baarlijke nonsens, waar werkelijk geen touw aan vast teknopen valt. Sommige pamfletten waren doorspekt met willekeurigebijbelcitaten over de komst van het Grote Beest. Je kunt er echt nietsmee. Mensen die deze pamfletten gemaakt hebben zijn volkomen de wegkwijt. Hoe moet je daarop reageren. Je gaat er bij het maken van eenartikel van uit, dat het een kwestie is van een spel over logischeargumenten en tegenargumenten, maar dat werkt bij deze pamflettenmakersniet. Ik heb niet de illusie dat ik die met mijn stukjes bereik.

Tegendemonstratie

Er was ook een tegendemonstratie. Een groep Joodse activisten issamengekomen bij het Joodse verzetsmonument naast de Stopera. Samen meteen groep van zo’n vijftig andere activisten die zich hebben aangesloten in solidariteit met de Joodse activisten, roepen ze op om samen testrijden tegen het toenemende antisemitisme onderliggend aan deanti-coronademonstraties.

De actiegroep: ‘Steeds meer groepen mensen die demonstreren tegen decoronamaatregelen mengen zich met fascistisch gedachtegoed. Zij lopenzij aan zij met rechtse extremisten tijdens hun demonstraties. Deanti-coronademonstranten vergelijken zichzelf met de slachtoffers van de Holocaust, dragen gele sterren en delen foto’s met nazi-vergelijkingen. FvD-partijleider Thierry Baudet maakt zich hier ook schuldig aan endeelt geregeld holocaustvergelijkingen op zijn sociale media. Onlangsheeft een rechter Thierry Baudet geboden de antisemitische uitlatingente verwijderen.’ (2)

Enquête

In een uitgebreide enquête van Peil.nl in oktober werd de mensengevraagd wat volgens hen het nieuwe beleid van Rutte IV moest worden. De hoofdthema’s waren klimaat en energie, natuur en milieu, immigratie enintegratie en Europa.

Voor de miljarden uitgaven die zijn aangekondigd voor het klimaatbeleidwas weinig draagvlak. De burgers zijn bang dat zij moeten opdraaien voor de kosten van die uitgaven. De overgrote meerderheid van deenquêtedeelnemers zag niet de noodzaak van een veel geld kostendklimaat- en stikstofbeleid, was voor het grotendeels sluiten van degrenzen voor migranten, voor de bouw van kernenergiecentrales, tegen een al te uitgebreide bescherming van natuurgebieden en tegen de Europeseeenwording.

Het betreft een midden-rechts blok, van stemmers op CDA, VVD, JA21, BBB, PVV en FvD, maar opvallend genoeg ook SP-stemmers en veruit de meestezwevende kiezers, wat de standpunten over Europa betreft nog versterktmet de PvdD-stemmers. Over het algemeen heeft verder een grotemeerderheid van de midden- en laagopgeleiden en (in iets mindere mate)de middeninkomens dezelfde voorkeuren als dit blok. De voorkeuren vandit blok zijn dan meestal ook de voorkeuren van een ruime meerderheidvan de bevolking. (3)

Een rechtse arbeidersklasse

Het fenomeen van de voor een groot gedeelte rechtse arbeidersklasse isal oud. Vorige week zondag schreef ik voor de webzine van Solidariteiteen artikel over dit fenomeen. (4)

Het afgelopen jaar hebben velen zich het hoofd gebroken over hetpolitieke fenomeen dat de VVD bij de verkiezingen overwinning opoverwinning boekt en veruit de grootste partij is. En dat ook blijft,ondanks de schandalen die zich voordoen en moties van wantrouwen in deTweede Kamer. Wat je iets linkser zou kunnen noemen, met de nadruk op‘iets’, is verschrompeld tot in totaal 41 Kamerzetels, de uitkomst vanslechts ongeveer een derde van het electoraat. Velen op links vragenzich af hoe het kan dat mensen massaal op partijen stemmen die eenbeleid voeren dat flagrant in strijd is met wat wordt geanalyseerd alshun belangen.

Ook sociologen piekeren over het fenomeen. Een enigszins omstredentheorie is dat de arbeidersklasse wordt gekenmerkt door zowel economisch progressieve opvattingen (voor economische herverdeling ten gunste vanminderbedeelden) als door autoritaire (overwegend intolerant enonverdraagzaam ten aanzien van andersdenkenden en migranten).Veelbesproken onderzoek zou inmiddels hebben uitgewezen dat het‘autoritarisme’ van de arbeidersklasse vooral voor lager opgeleidengeldt. De enquête van Peil.nl bevestigd dat.

Er zijn aanwijzingen dat het cultureel conservatisme van delen van dearbeidersklasse samenhangt met de structuur van het dagelijks leven endaarmee met de inhoud van het werk dat zij verrichten. De eerste factoris de complexiteit van het werk. Werk is complexer naarmate de teverrichten werkzaamheden een groter beroep doen op de eigenoordeelsvorming. De tweede is de mate waarin de betrokkenen tijdens hetwerk onder toezicht staan. De derde factor is de ‘routinisering’ van het werk. Autoritaire en cultureel conservatieve opvattingen komen meervoor naarmate het werk minder complex is, onder strak toezicht staat enmeer op routine berust.

Oorzaken

Veel over de oorzaken van de rechtse arbeidersklasse is onbekend, en er is veel verdeeldheid over binnen links.

Toch is onderzoek naar de oorzaken van de deels rechtse arbeidersklassebelangrijk, omdat je dan ook meer aanknopingspunten hebt om het tebestrijden. Je kunt geen concessies doen aan het autoritarisme, zoalsgrenzen dicht en zo. Je moet je oren daar niet naar laten hangen, zoalssommigen willen. Integendeel, je moet het autoritarisme te vuur en tezwaard bestrijden, maar dat is niet voldoende. Analyse van de oorzakenvan de autoritaire arbeider is noodzakelijk.

Als het waar is, dat de werkomstandigheden (autoritair regime) invloedhebben op het autoritarisme van de arbeiders zelf, en dat zij veel lasthebben van de toenemende controlemechanismen in de maatschappij, dan isdat een aangrijpingspunt om hen overtuigen Dus kritiek op het sociaalpanopticum, en de alles en iedereen controlerende overheid, het gebrekaan democratie, waarmee niet alleen uitkeringsgerechtigden(toeslagenaffaire) te maken hebben, en kritiek op de autoritaire regimes in het bedrijfsleven en bij de overheid in het algemeen.

We zien dat punt terugkomen in de protesten tegen de coronamaatregelen,waarin een bijtende kritiek wordt geuit op de komst van een autoritairemaatschappij en de vernietiging van de democratie. Het is dan echter van belang, deze kritiek op de autoritaire controlemaatschappij te zuiveren van samenzweringstheorieen en rechtse propaganda, omdat nu Forum voorDemocratie en andere rechtse stromingen ermee aan de haal gaan. Hunkritiek wordt gecombineerd met kritiek op het coronabeleid, en zij maken gebruik van het wantrouwen tegen de regerende elite dat bij dearbeidersklasse heerst.

Kritiek op het neoliberalisme

In het verlengde van de kritiek op de allesoverheersendecontrolemaatschappij ligt de kritiek op het neoliberalisme, dus deeconomische categorieën. Meermalen is aangetoond, dat het neoliberalisme geen laissez faire theorie is, maar juist een sterke overheid wil, diecontrole uitoefent op de maatschappij om de theorie van de vrijemarkt-mededinging ook in de praktijk te laten werken. Controle aan deonderkant, vrijheid aan de bovenkant. De vele controle-instituten en hun bureaucratie komen daaruit voort. We moeten in de analyse naar vorenbrengen, dat er verschillende autoritaire maatschappijmodellen mogelijkzijn en dat het neoliberalisme er daar ondanks alle retoriek van deliberalen over een vrije samenleving een van is.

Kloof tussen arm en rijk

Uit de enquête van peil.nl blijkt, dat velen met een smalle portemonneedie het hoofd financieel nauwelijks of niet boven water kunnen houden,bang zijn dat zij hoewel ze het niet kunnen betalen moeten opdraaienvoor de hoge kosten van de energietransitie en de maatregelen terbestrijding van de opwarming van de aarde, of het moeizame, veel geldkostende behoud van natuurgebieden.

Wat dat betreft wordt het beleid van Rutte IV desastreus voor hetdraagvlak van de milieumaatregelen. Er wordt nauwelijks gelduitgetrokken voor armoedebestrijding, op de gezondheidszorg wordt optermijn bezuinigd, het minimumloon wordt nauwelijks of niet verhoogd, de uitkeringen aan de onderkant gaan niet omhoog, flexibilisering van dearbeidsmarkt (bestaansonzekerheid) wordt nauwelijks bestreden, terwijlwel grote bedragen worden geleend voor andere doeleinden.

De grote vervuilers in de industrie en de rest van het bedrijfslevenkrijgen bakken met geld om kosteloos een energietransitie en eenmilieuvriendelijke productie te kunnen realiseren, maar het principe van de vervuiler betaalt wordt in het regeerakkoord niet uitgewerkt. De CO2 heffing is een lachertje. Dat pikken de mensen niet meer.

Milieudefensie

Donald Pols, directeur van Milieudefensie ziet de bui al hangen. Hijlegt in een interview in Trouw ook een verbinding tussenarmoedebestrijding en milieu beleid. (5)

“In de laatste twintig, dertig jaar heeft de milieubeweging eenverkeerde afslag genomen”, zegt Pols. Wat begon als een beweging van het volk, om mensen te beschermen tegen vervuiling in de buurt, is volgenshem een academische beweging voor hoogopgeleiden geworden. De nieuwebeweging Extinction Rebellion, die burgers wil beschermen tegen lakseoverheden en bedrijven spreekt hem aan.

Milieudefensie wil zich hard maken voor de groep praktisch opgeleidenmet weinig geld. “En denk niet: dat is een zielig klein groepje. Dehelft van Nederland houdt aan het einde van de maand geen geld over.”Die groep wil Pols een duurzame toekomst bieden, zonder dat ze ervooropdraaien. Het principe moet gelden: de grote vervuilers betalen. “DeShell-zaak bewijst dat dit kan”, zegt Pols.

Voor er echter daadwerkelijk duurzame coalities komen tussen vakbonden,milieubeweging en andere sociale bewegingen met samenhangendedoelstellingen op het gebied van milieu en armoedebestrijding hebben wenog een lange weg te gaan, denk ik.

Piet van der Lende

Noten:

(1) https://www.parool.nl/nederland/steeds-meer-mensen-sluiten-zich-aan-bij-de-coronaprotesten-maar-wie-zijn-het-en-wat-willen-ze~b1402310/

(2) Een verslag van de tegendemonstratie vindt je op de site van Doorbraak. https://www.doorbraak.eu/anti-fascisten-in-actie-tegen-antisemitisme-bij-wappie-demonstraties-beeldverslag/

(3) Lees hier het rapport over de enquête. https://nlslash.nl/mwenb/211212_Enquete_Rutte_IV.pdf

(4) Artikel in Solidariteit. https://www.solidariteit.nl/commentaren/com-450_2-1-2022.html

(5) https://www.trouw.nl/leven/directeur-van-milieudefensie-donald-pols-blikt-terug-op-de-klimaatzaak-tegen-shell-dit-was-mijn-zwaarste-jaar-ooit~b5dd2ee5/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.ecosia.org%2F

]]>

Beweging voor 14 euro, coalitie met werkenden. Het spook van de rechtse arbeidersklasse

 Solidariteit – Commentaar 450 – 2 januari 2022

Piet van der Lende

Het afgelopen jaar hebben velen zich het hoofd gebroken over het politieke fenomeen dat de VVD bij de verkiezingen overwinning op overwinning boekt en veruit de grootste partij is. En dat ook blijft, ondanks de schandalen die zich voordoen en moties van wantrouwen in de Tweede Kamer. Rutte overleeft het allemaal en de VVD blijft groot, ook al zijn VVD-Kamerleden regelmatig verwikkeld in grote financiële schandalen.

Het onderzoeksplatform Follow the Money en de resultaten van andere onderzoeksjournalisten bieden aan de lopende band verhalen over de corruptie van bestuurders, vriendjespolitiek, onderhandse deals van de overheid met grote bedrijven en voorbeelden van mismanagement bij vele instellingen. Zonder enig effect, lijkt het wel. Velen blijven VVD stemmen. Wat je iets linkser zou kunnen noemen, met de nadruk op ‘iets’, is verschrompeld tot in totaal 41 Kamerzetels, de uitkomst van slechts ongeveer een derde van het electoraat. Velen op links vragen zich af hoe het kan dat mensen massaal op partijen stemmen die een beleid voeren dat flagrant in strijd is met wat wordt geanalyseerd als hun belangen.

Organisatie arbeid

Ook sociologen piekeren over het fenomeen. Een enigszins omstreden theorie is dat de arbeidersklasse wordt gekenmerkt door zowel economisch progressieve opvattingen (voor economische herverdeling ten gunste van minderbedeelden) als door autoritaire (overwegend intolerant en onverdraagzaam ten aanzien van andersdenkenden en migranten). Veel besproken onderzoek zou inmiddels hebben uitgewezen dat het ‘autoritarisme’ van de arbeidersklasse vooral voor lager opgeleiden geldt. (1)

Er zijn aanwijzingen dat het cultureel conservatisme van delen van de arbeidersklasse samenhangt met de structuur van het dagelijks leven en daarmee met de inhoud van het werk dat zij verrichten. De eerste factor is de complexiteit van het werk. Werk is complexer naarmate de te verrichten werkzaamheden een groter beroep doen op de eigen oordeelsvorming. De tweede is de mate waarin de betrokkenen tijdens het werk onder toezicht staan. De derde factor is de ‘routinisering’ van het werk. Autoritaire en cultureel conservatieve opvattingen komen meer voor naarmate het werk minder complex is, onder strak toezicht staat en meer op routine rust. (2)

Veertig jaar sociale strijd

In het verlengde van deze ontwikkeling ligt de evaluatie van veertig jaar sociale strijd tegen het neoliberalisme dat zich ondanks golven van verzet gewoon verder ontwikkelt en nog steeds dominant is. Velen op links vragen zich af hoe dit mogelijk is. Verschillende (ex)actievoerders die ik spreek uiten hun wanhoop en moedeloosheid over voortzetting van de strijd en gaan er zo langzamerhand van uit dat er weinig ten goede zal veranderen.

Het electorale succes van rechtse en rechtsere partijen en de beperkte invloed van de sociale strijd kunnen vooral toegeschreven worden aan het structureel gebrek van een duurzame, progressieve coalitie. Met aan de ene kant de werkenden en hun organisaties en aan andere kant de grote nieuwe sociale bewegingen die sinds de jaren zestig van de vorige eeuw af en toe opkwamen rond bijvoorbeeld milieu, uitkeringen en racisme. Dit ontbrak de afgelopen veertig jaar.

Strategiediscussies over hoe tot een ander beleid te komen, zijn de afgelopen decennia in alle sociale bewegingen gevoerd. Velen hadden het gevoel dat de ontwikkeling van het neoliberale beleid leidde tot een schier ondoordringbare muur.

In de beweging van uitkeringsgerechtigden kwam in de jaren negentig naar aanleiding van de vruchteloosheid van acties, de volgende redenering naar voren. Al die demonstraties en acties hebben geen zin, je bereikt er niets mee. De grote crises die op ons afkomen en het gevolg zijn van het rovend kapitalisme, zullen de machthebbers vanzelf op andere gedachten brengen over de inrichting van de samenleving. De weg van het overleg is dan ook een onvermijdelijke voorwaarde om daadwerkelijk veranderingen te realiseren. Leidende figuren verlieten het pad van actievoeren en werden actief in bijvoorbeeld cliëntenraden. De uitkeringsgerechtigdebeweging verschrompelde tot enkele wat radicalere groepen die geen massa-actie meer konden organiseren.

Dat deze beoordeling nog steeds geldt, hoorde ik 26 oktober jongstleden bij een discussie in Pakhuis de Zwijger over het nieuwe boek Thrive. (3) Dat presenteert een reeks van alternatieve modellen voor het huidige kapitalisme. Een interessant moment in de discussie was dat de betreffende wetenschappers niet uitgaan van de activistische benadering. Het verleden moet met respect behandeld worden, maar het huidige kapitalisme loopt op zijn eind. Er zijn al vele nieuwe initiatieven voor de nieuwe tijd die komen gaat. We moeten ervan uitgaan dat het kapitalisme zo niet verder kan en dus de nieuwe wereld komt, en laten we ons die voorstellen. Niet tegen afzetten, maar zeggen: bedankt fossiele industrie die ons welvaart bracht, met alle respect, nu komt er iets anders.

Beweging voor 14

De beweging voor “14 euro minimumloon” koos voor een andere benadering en handhaafde de activistische aanpak van de nieuwe sociale beweging: Samen voor 14. Een initiatief van de FNV dat bewust de samenwerking zoekt met buurtorganisaties, belangenverenigingen en actiegroepen om op voet van gelijkwaardigheid van onderop een sociale beweging op te bouwen. Het initiatief streeft naar een nieuw elan om de belangenbehartiging van mensen aan de onderkant van de samenleving nieuwe impulsen te geven. De beweging is nadrukkelijk antiracistisch en streeft op basis van diversiteit en inclusiviteit (dus niemand uitsluiten) naar de deelname van veel groepen in de samenleving. Gericht op het doorbreken van de kunstmatige, door rechtse propaganda aangewakkerde, verdeeldheid langs etnische, sociale en culturele scheidslijnen.

Omdat het ook een vakbondsinitiatief is, probeert de beweging van onderop antwoorden te geven op het vraagstuk van de rechts stemmende arbeiders. Een keerpunt nadat veertig jaar sociale strijd niet geleid heeft tot vaste coalities tussen werkenden en de nieuwe sociale bewegingen.

Maar dat laatste blijkt niet zo eenvoudig. Coalities met werkenden (‘de sectoren’) in de FNV kwamen niet op grote schaal van de grond. Met de komst van Ron Meijer, oud-voorzitter van de SP en bestuurder bij de FNV, als leider van de campagne is een discussie losgebroken over de te volgen koers. Actievoerders hoorden over de plannen die Meijer januari 2022 wil inzetten, toegespitst op de FNV-sectoren en de huidige “voor 14-euro” afdelingen. De ‘community organising’-projecten zullen gedeeltelijk verdwijnen. De actievoerders van ‘voor 14′ zijn niet tegen de organisatie in de sectoren. Integendeel. Ze denken dat er zeer waardevolle verbindingen te leggen zijn tussen de strijd in de sectoren en de strijd die de sectoren overkoepelt: de verhoging van het minimumloon. Die hebben elkaar nodig.. Maar de FNV bobo’s lijken de sectoren veel meer prioriteit te geven en geen personele steun meer te verstrekken aan het gemeenschappelijke project.

De tijd zal uitwijzen of de zo nodige coalitie tussen werkenden en nieuwe sociale bewegingen tot stand komt. In mijn ogen de voorwaarde voor een succesvolle strijd die de negatieve situatie van de afgelopen veertig jaar eindelijk doorbreekt. Het gaat ergens over.

(1) Zie Peter Achterberg en Dick Houtman, Het spook van de rechtse arbeidersklasse. Een culturele verklaring voor ’tegennatuurlijk’ stemgedrag. https://www.aup.nl/journal-downloads/sociologie/nr_1_-_het_spook_van_de_rechtse_arbeidersklasse.pdf

(2) Voor een kritische analyse: Dick Houtman, Een blinde vlek voor cultuur. Sociologen over cultureel conservatisme, klassen en moderniteit. Van Gorcum, 2000.

(3) Thrive. Engelstalig boek over alternatieve economische modellen. Met bijdragen van veel schrijvers. Titel: Fundamentals for a new economy. Redactie: Kees Klomp en Shinta Oosterwaal.

]]>