Donut D day in de Keizersgracht kerk

De Donut economieHarro van Boven van D’66 over het basisinkomenInitiatieven om de wereld te veranderenNog meer initiatieven om de wereld te veranderen.Anne Knol van Milieudefensie en de dilemma’s van een campagneleiderKlaas van Egmond en de problemen van het geldsysteemDe evolutionaire visie van Herman WijffelsEvaluatie van mijn hand van de dag.]]>

De Donut economie

Het was een informatieve dag, waarbij de stand van zaken in de beweging voor een alternatief voor het huidige kapitalistisch systeem in Nederland goed naar voren kwam. De dag werd georganiseerd door Katy Olivia van Tergouw van de beweging tegen ecocide (totale vernietiging van grote delen van de aarde te bestrijden door ecocide internationaal strafbaar te stellen) (www.ikbenaardebeschermer.nl), Alexander de Roo van de Vereniging basisinkomen (basisinkomen.nl), Marielle Cornielje van de Burgerbeweging (deburgerbeweging.nl), Conny Bergé van de beweging voor een ander financieel systeem (onsgeld.nu) en Johan Luijendijk (basisinkomen2018.nl) een politieke lobbygroep voor een specifieke variant van het basisinkomen.Op de dag stonden eigenlijk twee discussie items centraal.1. Het huidige kapitalistisch economisch stelsel is onhoudbaar. Het gaat ten koste van de aarde en veroorzaakt ecologische rampen. De eindige energie bronnen (fossiele brandstoffen) raken op. Het financiële systeem kan ieder ogenblik instorten. In dit kader waren er discussiebijdragen van mensen, die wilden vasthouden aan de markteconomie en het kapitalisme meer of minder wilden hervormen tot meer radicale geluiden die een geheel ander systeem wilden.2. Als we een andere maatschappij willen, hoe kunnen we dat dan bereiken? Er werd een keur aan initiatieven gepresenteerd, van zeer concreet en praktisch tot meer abstract, die allen probeerden te bereiken dat mensen het heft in eigen handen nemen en in het kader van samenwerking met anderen nu al die andere maatschappij vorm proberen te geven. Een belangrijk gespreksonderwerp was daarbij het basisinkomen.De twee items liepen een beetje door elkaar gedurende de dag, maar steeds kwamen verschillen van inzicht hoe om te gaan met de ‘markteconomie’ naar voren.Ad1. Wat betreft de analyse van het kapitalistisch economisch systeem begon de dag met een videoboodschap van Kate Raworth. Haar bijdrage kun je zien op de website van Donut D-Day: http://donutdday.nl/.Van de dag heb ik verschillende verslagen gemaakt. Die zijn hier te vindenDe Donut economieHarro van Boven van D’66 over het basisinkomenInitiatieven om de wereld te veranderenNog meer initiatieven om de wereld te veranderen.Anne Knol van Milieudefensie en de dilemma’s van een campagneleiderKlaas van Egmond en de problemen van het geldsysteemDe evolutionaire visie van Herman WijffelsEvaluatie van mijn hand van de dag.]]>

Harro Boven van D '66 over het basisinkomen

https://www.youtube.com/watch?v=TKKveuOPHQQDe hoogte van het basisinkomen waar de Jonge Democraten voor pleiten is tegen het huidige sociale minimum aan, want anders zou met het geld van de huidige voorwaardelijke sociale zekerheid het plan niet financierbaar zijn. Wat dat sociale minimum betreft gaan de Jonge Democraten uit van de armoede definitie van het Sociaal Cultureel Planbureau. Zij gaan daar iets boven zitten waarbij je uitkomt op variërende per huishoudtype een minimumbasisinkomen van 1200 tot 1500 euro. De Jonge Democraten verdelen dit bedrag dan vervolgens weer in 600 euro onvoorwaardelijk en 600 euro voorwaardelijk, waarbij de hoogte is gekoppeld aan hoe je huishouden in elkaar zit en de hoogte van de huur die je betaalt. Een alleenstaande krijgt 600 euro onvoorwaardelijk plus 600 euro in een persoonlijk gedeelte is 1200 euro.Maar Harro Boven begint zijn analyse met de huidige sociale zekerheid. Het activerend arbeidsmarktbeleid zou 6,5 miljard euro per jaar kosten, en een meta studie van het Centraal Plan Bureau uit 2016 toont aan, dat de effecten van dat beleid zeer gering zijn. Ook een Europese meta studie uit 2008 toont aan dat de effecten gering zijn.Nu zijn er tegenstanders van het basisinkomen die allerlei bezwaren naar voren halen.Eerste bezwaar: we krijgen een gigantische inflatie waarbij het geld veel minder waard wordt als je iedereen zomaar geld geeft. Maar het plan van de Jonge Democraten gaat uit van een geheel fiscale financiering en dan heb je dat probleem niet. De Jonge Democraten willen het recht op een basisinkomen koppelen aan het Nederlands paspoort. Dus alleen mensen met de Nederlandse nationaliteit hebben er recht op.Een volgende bezwaar is, dat de invoering van een basisinkomen zo’n grote verandering is, dat het en chaos wordt. Om dit te voorkomen willen de Jonge Democraten een invoeringstermijn van 5 jaar. De invoering wordt als het ware in stukken gehakt, zodat geleidelijk aan steeds meer mensen er recht op krijgen.Een ander tegenargument is, dat bij de invoering van een basisinkomen iedereen ophoudt met werken. Onderzoekingen wijzen uit, dat gemiddeld maximaal 5% van de mensen ophoudt met werken. Een basisinkomen stimuleert echter juist om te gaan werken, want nu moet je bv als je in de bijstand zit het meeste van wat je bijverdient inleveren. Bij een basisinkomen gaat werken meer lonen, want het salaris komt bovenop het basisinkomen. Ook heb je het zogenaamde 80-80 effect. In enquêtes geven 80% van de mensen als hun mening aan, dat anderen bij de invoering niet meer gaan werken. Maar aan de andere kant wanneer gevraagd wordt of je zelf blijft werken, geeft 80% aan dat wel te blijven doen.Hoe ziet de dekking van het plan van de Jonge Democraten eruit? Het basisinkomen wordt uitbetaald middels een negatieve inkomstenbelasting. Het plan van de Democraten kost 164 miljard euro. 120 miljard dus 70% komt uit dingen die we kunnen afschaffen. Dan blijft 30-40 miljard over om te financieren. 14 miljard moet volgens de Jonge Democraten komen uit een vermogensbelasting waarbij het eigen huis meegeteld wordt bij het vermogen. Ook 14 miljard komt uit milieuheffingen, zoals het verhogen van de diesel en benzineprijzen en het invoeren van een erfbelasting. In het plan blijven de ziekte en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen bestaan.Dan iets over de politieke haalbaarheid. Uit enquêtes o.a. van de ING blijkt, dat 30-40% van de bevolking ervoor is. In de Europese Unie als geheel is dit zelfs 62%. Is het plan van de Jonge Democraten sociaal, links of liberaal? De voorstanders van het basisinkomen zijn te vinden in het gehele politieke spectrum. Milton Friedman, de beroemde Amerikaanse econoom, was er ook voor. De politieke kleur komt tot uiting in het bepalen van de hoogte van het basisinkomen, heeft geen betrekking op het principe. Het voordeel van een basisinkomen is, dat er een einde kan komen aan de armoede, en dat werknemers een andere, sterkere positie krijgen. Liberale voorstanders van een basisinkomen zien een vermindering van de bureaucratie, dat werk moet lonen en een meer flexibele arbeidsmarkt mogelijk is. Linkse voorstanders van een basisinkomen zeggen bijvoorbeeld dat mantelzorg beter mogelijk is.In de reacties op zijn inleiding werd o.a. gezegd, dat wat betreft de haalbaarheid een basisinkomen ook haalbaar is omdat er een politieke consensus voor te krijgen is; het basisinkomen kan worden ingevoerd zonder ingrijpende maatschappelijke en politieke veranderingen. Verder was er discussie over de koppeling van het Nederlandse paspoort aan het basisinkomen. Is dit niet in strijd met Europese regels?Van de dag heb ik verschillende verslagen gemaakt. Die zijn hier te vindenDe Donut economieHarro van Boven van D’66 over het basisinkomenInitiatieven om de wereld te veranderenNog meer initiatieven om de wereld te veranderen.Anne Knol van Milieudefensie en de dilemma’s van een campagneleiderKlaas van Egmond en de problemen van het geldsysteemDe evolutionaire visie van Herman WijffelsEvaluatie van mijn hand van de dag.]]>

Initiatieven om de wereld te veranderen op Donut D Day

http://www.toekomststoel.nl/In een tweede pitch begon iemand over de zogenaamde Me-We world. Dat is een wereld, waarin niets anders dan de Donut economie kan functioneren. De pitcher presenteerde een spel om te leren hoe de wereld te veranderen. Maar de website die hij noemde http://megagame.com verwijst niet naar iets wat ik begrijp.Follow the MoneyIn een derde pitch mocht Thomas Bollen van het journalistiek project ‘Follw the Money’ wat vertellen over het project. Follw the Money, de naam zegt het al, volgt de sporen van geld in onze maatschappij. En kaarten misstanden aan. Daarna gaan ze met de lezers in gesprek over patronen die achter deze misstanden zitten. Daarbij stuiten de journalisten van Follow the Money op de onverzettelijkheid van economen, doe doen alsof hun economische denkbeelden natuurwetten zijn. Daarom heeft Follow the Moneuy het project ‘economische religie’ opgezet en je krijgt 5 artikelen uit dat dossier gratis opgestuurd wanneer je een proefabonnement op Follow the Money neemt. De website zit in principe achter een betaalmuur, maar ik sprak in een pauze Thomas Bollen en die legde uit, dat ze in het project soepel met die betaalmuur omgaan. Zo kun je hen volgen op Twitter en de artikelen waaraan daar gelinkt wordt kun je gratis lezen, en als je je abonneert op de nieuwsbrief krijg je ook gratis artikelen toegestuurd. ‘Als een gedeelte maar betaalt om het te financieren, dan zijn we tevreden’ aldus Bollen.De Turn ClubIn een volgende pitch ging het over de ‘turn’ naar een duurzame economie. Gedurende de dag leveren Kunstenaars Egon Kracht, Noortje Braat en Merlijn Twaalfhoven een bijdrage op de thematiek : Egon en Noortje speelden muziek uit hun voorstelling Het zal eens Tijd worden!, Merlijn nodigt vanuit (The Turn Club ) uit tot een persoonlijk commitment van de aanwezigen. De Turn Club is een groep kunstenaars, die de wereld wil veranderen. Van de website van de Turn Club: de grote maatschappelijke vraagstukken van vandaag vragen om een kunstenaars-mindset: het vermogen om te bevragen met een open geest, schoonheid te zien, een toekomst te verbeelden, te verwarren, te experimenteren en te spelen. Kunstenaars zijn in staat om inspirerende visioenen te scheppen, een beeld van de toekomst te vormen en zo – achter de direct zichtbare horizon – een weg vooruit te zien. Een van de liedjes die werd gezongen ging over de generatie van ‘68. Waar waren die bij de grote omwentelingen die o.a. Klaas van Egmond noemde. Het lied was een dialoog tussen een vertegenwoordiger van de generatie van ‘68 en de activisten en wereldverbeteraars nu. De generatie van ‘68 zegt, wat jullie doen hebben wij allemaal al gedaan, het helpt toch niet, alles gaat door, ze kijken met een enigszins meewarige blik naar al die initiatieven van nu. Dat werkt demotiverend. Vanuit de zaal reageerde een activist op het lied. ‘OKÉ, jullie hebben de voorzet gegeven, wij koppen hem in’.In een laatste pitch voor de pauze mocht Michiel van Hulten, die zich presenteerde als ‘ex-staatssecretaris in het kabinet Den Uyl’ pleiten voor gratis openbaar vervoer.Van de dag heb ik verschillende verslagen gemaakt. Die zijn hier te vindenDe Donut economieHarro van Boven van D’66 over het basisinkomenInitiatieven om de wereld te veranderenNog meer initiatieven om de wereld te veranderen.Anne Knol van Milieudefensie en de dilemma’s van een campagneleiderKlaas van Egmond en de problemen van het geldsysteemDe evolutionaire visie van Herman WijffelsEvaluatie van mijn hand van de dag.]]>

Een veelheid aan initiatieven gepresenteerd op Donut D day

www.ikbenaardebeschermer.nl ecologische voetafdrukEen volgende presentatie ging over de ecologische voetafdruk, die ieder individu heeft. Dit zouden we moeten gaan quoteren of rantsoeenren. Waarbij je ieder jaar minder rantsoen krijgt en creatieve oplossingen moet bedenken om met minder CO2 uitstoot en andere milieuvervuiling te leven. We moeten streven naar ‘footprint justice’. Meer info is te vinden op de website www.voetafdruk.euDe Werkgroep Voetafdruk Nederland propageert het bovenstaande. Voorzitter is Jan Juffermans , die ook de presentatie hield en die werkte bij De Kleine Aarde. Hij heeft het begrip Voetafdruk in Nederland geïntroduceerd. Bezoek zijn in april 2017 geheel vernieuwde website.Rentevrije muntIn een volgende bijdrage werd iets verteld over de invoering van een rentevrije munt naast de euro. Jacqueline van Weert van ‘de florijn’ legde uit hoe een situatie van rentevrij krediet kan worden bereikt. Meer informatie is te vinden op http://www.betalenmetflorijn.nl. Volgens deze website is het probleem dat er te weinig geld is, dus maken we ons eigen geld: het Florijn-netwerk biedt bedrijven (en op termijn waarschijnlijk ook consumenten) rentevrij krediet. Dit kan de kapitaalschaarste binnen het midden- en kleinbedrijf oplossen en dus enorme positieve gevolgen voor de reële economie hebben. Florijnen blijven namelijk binnen het netwerk circuleren, terwijl Euro’s in de vorm van rente naar de banken verdwijnen.Fossielvrije industrieIn een nieuwe bijdrage ging het om het bevorderen van een wereldwijde fossielvrije industrie. De actiegroep richt zich erop, door lobbywerk en acties geld weg te halen uit de industrie die met fossiele brandstoffen werkt, door investeerders over te halen niet meer in die industrieën te investeren. Een voorbeeld is Shell. Ook in het onderwijs moet de propaganda van bv Shell worden tegengegaan. Zo investeren eenrgieproducenten veel in lesmateriaal voor het lager onderwijs, bijvoorbeeld over de voordelen van windmolens. Maar die industrieën hebben een dubbele agenda, ze willen niet omschakelen en doen de huidige situatie zo gunstig mogelijk voorkomen. De scholen moeten een streep zetten door hun partnerschap met Shell. https://fossielvrijonderwijs.nl/Na de pauze waren er weer enkele korte bijdragen.Transition TownsOok Transition Towns-Nederland, Paul Hendriksen is erbij. Heel veel mensen bouwen lokaal aan het omschakelen naar een mooiere, duurzame samenleving. Aan alternatieven voor schone eenrgie- en voedselproductie, aan een eerlijke en circulaire economie en aan een hechtere relatie tussen mens en natuur. Transitie Nederland brengt het verhaal dat deze initiatieven vertellen in kaart. Ze zijn de Nederlandse tak van het internationale Transition Town Network. Van de website: Transitie Nederland is een landelijk netwerk van groepen actieve burgers die met elkaar samenwerken om hun huis, buurt, dorp of stad minder afhankelijk van (fossiele) eenrgie, meer duurzaam en meer sociaal te maken. De drijfveren zijn de gevolgen van piekolie, klimaatverandering en de noodzaak tot een grondige verandering van onze economie. Zij kunnen en willen niet meer wachten op overheid of bedrijfsleven. Transition Towns bestaan uit groepen enthousiaste burgers in steden, dorpen of buurten, die met elkaar aan de slag zijn om hun manier van wonen, werken en leven minder olie-afhankelijk, meer duurzaam en meer sociaal te maken. Piekolie, klimaatverandering en de hiermee samenhangende economische crises, zijn de belangrijkste drijfveren om in actie te komen. Op deze pagina vind je lokale Transition Town initiatieven: https://www.transitiontowns.nl/lokale-initiatiev…/overzicht/democratieDaarna was er een bijdrage van iemand die een andere democratie wilde. Hoe kunnen we de donut economie realiseren? Door een alternatief democratisch model in te voeren. Ze wilde een nieuw soort gemeente, waar alle burgers lid van kunnen worden en dan ontstaat er een soort gemeentevereniging die gaat beslissen over de lokale politiek. Op nationaal niveau verenigen al die gemeenten zich in een nieuw soort Vereniging van Nederlandse Gemeenten, die de nationale politiek bepaalt. En dan op internationaal niveau gaan al die VNG’s uit verschillende landen samen een nieuwe Verenigde Naties vormen. We kunnen gewoon ermee beginnen.Eerlijk geldDaarna was er een bijdrage van Hans van Steenbergen van het initiatief ‘eerlijk geld’. Hij was geïnspireerd door de zogenaamde burgerbeweging. In plaats van een staatsbank zoals de Postbank vroeger was en waarvoor gepleit wordt door Klaas van Egmond, pleitte hij voor een nieuwe coöperatieve bank zoals de RABO bank vroeger was. Er moet dan een soort Burgerbank opgericht worden met een ander geldsysteem. Meer informatie kun je vinden op http://www.eerlijkgeld.eueconomisch ontwikkel forumVervolgens was er een bijdrage van Peter van der Vliet van het ‘economisch ontwikkel forum’. Hij is trainer/coach en deed met de zaal een soort meditatie. De essentie van het economisch systeem is de verbinding van hoofd, hart en handen. Vanuit een nieuw bewustzijn moet er een nieuwe beweging komen. De mensen in de zaal moesten een toon zingen die ze in gedachten hadden. Daardoor ontstond in de zaal een rondzingende multi-toon, waarin allen zich verbonden voelden. Het economisch Forum gaat dit najaar een tweedaagse ontmoeting organiseren op een locatie in het midden van het land. Meer informatie op https://www.petervandervliet.com/7 billion presidentsVervolgens was er een bijdrage van de beweging 7 billion presidents. 7 Billion Presidents wil een basisorganisatie zijn die internationaal is en begon in Amsterdam. De beweging wil bedrijven opbouwen waarbij alle winsten worden besteed om een gelukkiger en gezondere maatschappij te bouwen, waarbij men naar men zegt volgens de website het romantische kapitalisme wil omarmen. Winsten van de producten die verkocht worden worden gebruikt om dochterondernemingen op te richten die eigendom zijn van iedereen op onze planeet. Als consumenten geenreren wij vele winsten. Waarom verenigen wij ons niet om de macht wat dat betreft naar ons toe te trekken. http://7billionpresidents.org/Van de dag heb ik verschillende verslagen gemaakt. Die zijn hier te vindenDe Donut economieHarro van Boven van D’66 over het basisinkomenInitiatieven om de wereld te veranderenNog meer initiatieven om de wereld te veranderen.Anne Knol van Milieudefensie en de dilemma’s van een campagneleiderKlaas van Egmond en de problemen van het geldsysteemDe evolutionaire visie van Herman WijffelsEvaluatie van mijn hand van de dag. ]]>

Anne Knol van Milieudefensie en de dilemma's van een campagneleider

De Donut economieHarro van Boven van D’66 over het basisinkomenInitiatieven om de wereld te veranderenNog meer initiatieven om de wereld te veranderen.Anne Knol van Milieudefensie en de dilemma’s van een campagneleiderKlaas van Egmond en de problemen van het geldsysteemDe evolutionaire visie van Herman WijffelsEvaluatie van mijn hand van de dag.]]>

Problemen van het geldsysteem. De analyse van Klaas van Egmond

https://www.youtube.com/watch?v=wDmhPSs1d1g&feature=youtu.belagenHij is schrijver van het boek ‘Een vorm van beschaving’. Hij hield een betoog over de problemen van ons geldsysteem. Hij toverde een schema op de monitor voorin de zaal waarbij drie schijven te zien waren: bovenaan de laag met normen en waarden in de maatschappij, waar wij van uit kunnen gaan bij de inrichting ervan. Dan komt een tweede laag van de economie, de concrete productie van goederen en diensten die daaraan ondergeschikt is. En tenslotte een derde laag, het financiële systeem van banken, verzekeringsmaatschappijen en andere financieringsorganisaties. Zo was het vroeger. Maar in een tweede plaatje liet hij zien, dat het financieringssysteem op de eerste plaats is gekomen, de economie op de tweede en de normen en waarden op de derde plaats. Wij hebben niet meer onze eigen doelstellingen, nee, we moeten de doelstellingen van het financiële systeem volgen. De belangen van de banken zijn dominant geworden.Berlijnse muurKlaas legde uit dat dit vooral gebeurt is tijdens een omslag die plaatsvond bij de val van de Berlijnse muur. De machthebbers in Den Haag, die hij in die tijd als wetenschapper van nabij heeft meegemaakt, waren euforisch over de instorting. ‘Het ontbrak er nog maar aan dat ze niet met taart door de statige deuren van de vergaderzalen naar binnen kwamen wandelen wanneer er vergaderingen waren waarbij ik aanwezig was’, aldus Klaas. Nu was het volgens die politici tijd definitief af te rekeenn met alle publieke diensten als rest van het socialisme/communisme, en al die diensten te privatiseren. In dit kader werd de Postbank, een staatsbank, ook geprivatiseerd en ging op in de ING. Het gevolg daarvan was, dat in feite ook de geldschepping, eens een voorrecht van de staat, werd geprivatiseerd. Dat heeft geleid tot een instabiel financieel systeem, dat mensen hypotheken en kredieten verstrekt, in feite geldschepping, op een verkeerd moment, namelijk wanneer de economie op een hoogtepunt is, waardoor de ineen klappende bubbels ontstaan, en niet wanneer de economie in een dal zit. Dit moet weer veranderen.Financiële crisesBij zijn analyse dat het op dit moment verkeerd gaat noemde hij Martin Wolf, commentator van de Financial Times, die de afgelopen weken terugblikte op de crisis van 2008. Zijn conclusie is somber. Financiële crises zijn inherent aan het kapitalisme, en het op schulden gebaseerde groeimodel maakt dat het veel vaker en harder misgaat dan nodig. Wolf pleit ervoor weer een anticyclisch beleid te gaan voeren. Klaas pleitte voor heroprichting van de Postbank, een staatsbank en geldschepping moet weer het voorrecht worden van de staat.Hoe te bereiken?Klaas ging ook in op een tekens terugkerende vraag op de dag hoe gaan we dit bereiken. Hij wist duidelijk niet het antwoord, en hij besloot er maar een mooie show van te maken. Hij bedacht een goocheltruc. Hij zette een zwarte Hoge hoed op en nam die weer af, waarna hij de oude blauwe leeuw van de Postbank uit de hoge hoed toverde. Vervolgens krijgen we een filmpje te zien, waarin de gele leeuw van de ING de blauwe van de Postbank in een kanaal duwt. We moeten de tijd terugdraaien aldus Klaas, en we zien dan hoe het filmpje teruggespoeld wordt en de blauwe leeuw weer op de wal klimt.Klaas hekelde de bewering, dat de financiële crisis van 2008 voor de bestuurders als een niet verwachte verrassing kwam. Hij citeerde uit de beroemde publicatie van de Club van Rome uit de zeventiger jaren, ‘grenzen aan de groei’, waarin precies voorspelt is waar we anno 2018 zouden zitten als er niets veranderde. De kredietbubbel en de beroving van de aarde is toen al voorspeld.Van de dag heb ik verschillende verslagen gemaakt. Die zijn hier te vindenDe Donut economieHarro van Boven van D’66 over het basisinkomenInitiatieven om de wereld te veranderenNog meer initiatieven om de wereld te veranderen.Anne Knol van Milieudefensie en de dilemma’s van een campagneleiderKlaas van Egmond en de problemen van het geldsysteemDe evolutionaire visie van Herman WijffelsEvaluatie van mijn hand van de dag.]]>

De evolutionaire visie van Herman Wijffels

De Donut economieHarro van Boven van D’66 over het basisinkomenInitiatieven om de wereld te veranderenNog meer initiatieven om de wereld te veranderen.Anne Knol van Milieudefensie en de dilemma’s van een campagneleiderKlaas van Egmond en de problemen van het geldsysteemDe evolutionaire visie van Herman WijffelsEvaluatie van mijn hand van de dag.]]>

Evaluatie van Donut D day

De historicus Tine de Moor en haar mede onderzoekers hebben onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van initiatieven van burgers in de loop van de tijd. Er blijken in Europa sinds de vroege middeleeuwen drie golven van nieuwe initiatieven te zijn geweest: de oprichting van gilden en commons (gemeenschappelijk bezit van land en goederen) in de middeleeuwen, de opkomst van het socialisme en de coöperaties in de 19e, begin 20e eeuw en een golf van initiatieven sinds 2004. De Moor noemt dit instituties voor collectieve actie’. Ik denk dat Donut D day waarvan ik hier verslag doe, een tamelijk representatief beeld geeft van de ideeën die in de huidige golf van initiatieven leven.Een van de vragen op de dag was: hoe gaan we de noodzakelijke veranderingen bereiken? En hoe kijken we dan aan tegen het kapitalistisch systeem? Behouden? Veranderen? Afschaffen?. Daarbij viel op, dat er geen eenduidig verhaal was, het ging op deze dag werkelijk alle kanten op, van steun aan het kapitalisme, er is niets mis mee, het moet alleen wat worden aangepast, tot de meer radicale verhalen van Herman Wijffels en Anne Knol. Ook in de presentatie van de initiatieven ging het alle kanten op. Kapitalistische vermogensbeheerders die in samenwerking met Jan Terlouw werken aan de ‘toekomststoel’ tot de journalistieke onthullingen van Follw the Money over de werking van het kapitalistisch systeem. Anne Knol schetste de dilemma’s van de campagneleiders bij Milieudefensie: aan de ene kant moet je om te mobiliseren voor een betere wereld een aansprekend verhaal neerzetten tegenover het neoliberalisme, dat op zich ook een aansprekend verhaal is, om de mensen te bereiken, aan de andere kant zijn de oplossingen die wij aandragen en de analyse van het kapitalisme tamelijk gecompliceerd. Hoe moeten we daarbij te werk gaan?Hier wreekt zich dat de ‘tegenbeweging’ eigenlijk geen eigen verhaal heeft om neer te zetten tegenover het makkelijk aanspreekbare neoliberalisme. De verdeeldheid is groot, de veranderingsstrategiën gaan alle kanten op. En hoe veranderingen te bereiken? Klaas van Egmond, econoom, pleitte voor een nieuwe staatsbank, een soort Postbank nieuwe stijl, om financiële crises in de toekomst te voorkomen. Maar om dat te bereiken wist hij niets anders te bedenken dan letterlijk met een hoge zwarte hoed op het toneel te gaan staan en de nieuwe bank uit de hoge hoed te toveren. En dan is er de evolutietheorie van Herman Wijffels. Hij stelt zijn hoop op evolutionaire wetmatigheden waarbij in het kader van de feiten de alternatieven zullen winnen. Er zijn vele initiatieven om een nieuw soort beloofd land dichterbij te brengen, maar om dat beloofde land te bereiken zullen we eerst door de woestijn moeten trekken. Deze redenering dat de feiten uiteindelijk zullen leiden tot een overwinning van de criticasters van het huidige systeem is lang geleden ook gebruikt door de voorlieden van de sociale bewegingen tegen armoede en sociale uitsluiting. In de tachtiger jaren van de vorige eeuw hadden de vele acties de verslechteringen in de sociale zekerheid niet kunnen tegenhouden. Op basis van dit gebrek aan uitzicht op verbetering ging men de acties niet opvoeren, nee, men pleitte voor meer overleg met de machthebbers, omdat de argumenten die de oppositie aanvoerde er door presentatie van de ‘feiten’ uiteindelijk wel doorgedrukt konden worden.  Men verliet het actie pad en zette in op uitbreiding van het poldermodel middels cliënten en adviesraden. Heeft dit soelaas geboden? Ik denk van niet. Ook veel voorstanders van belangrijke veranderingen lijken het pad van overleg en samenwerking met de kapitalisten en de regering te zijn opgegaan. Wijffels, die op zich een tamelijk radicaal verhaal heeft over fundamentele veranderingen van het kapitalisme, is hen daarin voorgegaan. Hij beschouwd de noodzakelijke veranderingen zelfs als onvermijdelijk in een soort als vanzelf zich ontwikkelend evolutionair proces.Na de toespraken waren er verschillende kritische interventies vanuit de zaal. Je zou kunnen zeggen, dat Anne Knol, Klaas van Egmond, Herman Wijffels en Harro van Boven die op de conferentie spraken ieder vanuit hun eigen positie ook deel hebben uitgemaakt van het kapitalistisch systeem, Iemand stelde de vraag aan Klaas van Egmond: ‘u brengt naar voren, dat bij de val van de Berlijnse muur de echt grote omslag plaatsvond naar de privatiseringen, waarop u kritiek hebt, dat u aan de vergadertafels zat in die tijd. Waar was u, en de uwen, toen die omslag plaatsvond. Wat hebt u gedaan? Klaas van Egmond kwam er niet helemaal uit. ‘Ik was wetenschapper, geen politicus. Wij waren druk bezig met het maken van rekensommen wat al die privatiseringen nou zouden betekenen. Maar je kunt drie keer zeggen 1 en 1 is 3, maar dan houdt het op. Het parlement beslist over de maatregelen die genomen moeten worden, wij waren slechts wetenschappers’. Overigens moet worden gezegd dat Klaas van Egmond in de Volkskrant een interview gaf, waarin hij zich zeer kritisch uitliet over het poldermodel. Heet hangijzer is daarbij het klimaatakkoord, waar de regering naar streeft en waarbij staat, milieuorganisaties en bedrijfsleven om de tafel zitten om de doelstellingen van het akkoord van Parijs te halen. Klaas van Egmond stelde in het interview het volgende. De overheid zou er goed aan doen het polderoverleg over het Klimaatakkoord stop te zetten. Door te onderhandelen met belanghebbende grote bedrijven is het in de ogen van oud-kroonlid van de SER Klaas van Egmond onmogelijk de ambitieuze klimaatdoelstellingen te halen. Hij krijgt bijval van diverse klimaatdeskundigen. En van Milieuorganisaties, maar allen hebben ze in het Volkskrantartikel geen alternatieve strategie om de doelstellingen te bereiken.De bijdrage van Anne Knol leverde ook vele reacties op. Een van de aanwezigen was van de stroming, dat ook minima de broekriem maar verder moeten aanhalen en zei, dat Anne gedurende haar betoog de vrouw halverwege was kwijtgeraakt. Ze adviseerde Anne de toespraak nog eens over te doen en dan vanuit de probleemstelling: er is een grote overvloed aan alles. Anne antwoordde dat we wel kunnen zeggen: we moeten consuminderen, maar naast de ecologische oplossingen moeten we ook de druk op de sociale aspecten verminderen.Weer een andere bijdrage was een pleidooi voor het behoud van de markteconomie. De markt is geen belangrijk punt, dat gaat goed, de markt kun je gewoon zijn werk laten doen, maar de prijsverhoudingen in de markt zijn scheef, dat bevordert milieuvervuiling, daar moeten we iets aan doen. Anne zei daarop dat ze het ermee eens was dat milieuvervuiling duurder moet worden. We willen ook leren van het kapitalisme, al vertellen we vandaag ons eigen verhaal. We moeten niet bang zijn voor het eigenbelang van de mensen. Op basis daarvan kunnen we verschillende thema’s aan de orde stellen, zoals een gezonde lucht.Een volgende vraag was, of Milieudefensie in gesprek is met de grote vervoerders, zoals de Nederlandse Spoorwegen, en met de mobiliteitssector. Werkt Milieudefensie ook aan die kant? Anne antwoordde dat ze daarmee in gesprek zijn, ze zijn ook continu in gesprek met de politiek in Den Haag. Op lokaal niveau zijn daarbij de ‘luchtwachters’ belangrijk. Dus ook Milieudefensie zet sterk in op het overleg in de polder en steekt daar veel energie in.Een ander merkte vanuit de zaal op dat Anne veel te mild was voor het kapitalisme. Het kapitalisme heeft uitbuiting en milieuvernietiging gebracht en door de dwangmatige groei hoeven we van aanpassingen niets te verwachten. In het kapitalisme heeft nooit de mens centraal gestaan. Vanuit de zaal was er een groot applaus. Anne zei dat het een misverstand was dat ze niet tegen het kapitalisme zou zijn. Zo bleef de dag ondanks de presentatie van de vele inspirerende initiatieven en analyses een beetje in de lucht hangen. Bij veel initiatieven en analyses weet je eigenlijk niet waar je aan toe bent als het gaat om verzet tegen het huidige tot rampen leidende kapitalistisch systeem.2 ]]>

Onderwijsactiegroep roept op tot protest tegen bezuinigingen en afschaffing van de dividendbelasting

Update. De demonstratie heeft plaats gevonden en was inmiddels een coalitie geworden van linkse politieke partijen, de FNV en PO in actie. Er namen ongeveer 3000 mensen aan deel volgens het Algemeen Dagblad, dat een verslag van de actie publiceerde. Afgelopen week verscheen in het Algemeen Dagblad een open brief van Jan van de Ven en Thijs Roovers, twee docenten in het basisonderwijs. Met PO in Actie, “de enige echte vakbond van, voor en door leerkrachten in het primair onderwijs”, hebben ze de onderwijssector in beweging gekregen. Hun open brief “De rek is eruit, het is nu buigen of barsten” is een oproep aan alle werkers in de (semi)publieke sector om in actie te komen tegen bezuinigingen en tegen afschaffing van de dividendbelasting. De onderwijsactiegroep is bezig met de voorbereiding van een massaal protest op 2 oktober, de dag dat in de Tweede Kamer een belastingplan wordt behandeld waar de afschaffing van de dividendbelasting een onderdeel van is.De brief heeft inmiddels al veel reacties opgeroepen van andere actiegroepen in de publieke sector. De traditionele vakbonden worden door deze actiegroepen van onderop momenteel volkomen voorbijgelopen, in de zorg, in het onderwijs en bij de politie. Dat schijnt in de particuliere sector wel wat anders te liggen, maar daar heb ik niet zo’n zicht op. De economie kent weer een groei, zo krijgen we te horen, en een soms explosieve stijging van de winsten, terwijl er een ontwrichte arbeidsmarkt is. Er bestaat nog steeds een structurele massawerkloosheid als gevolg van bezuinigingen, onder meer op om- en herscholing. De beleidsmakers zijn voortdurend bezig om de flexibilisering verder uit te breiden. En de bazen zoeken spotgoedkope kant en klare arbeidskrachten, zonder dat ze in hun personeel hoeven te investeren. Terwijl de beleidsmakers verkondigen dat de economie aantrekt, stijgen de lonen maar zeer beperkt. Veel werkers zijn deze situatie zat.Vicieuze cirkelDe oproep van Van de Ven en Roovers is in elk geval een doorbreking van de litanie in de polder en van de vicieuze cirkel in de argumentatie en het falende optreden van de vakbonden. Dat heeft ons misschien al wel decennialang in de greep gehouden. Al lang horen we uit de hoek van de vakbonden en hun achterban geluiden als “demonstreren helpt toch niet”, “ze doen toch wat ze willen”, “wij gaan niet staken, want dan zijn we onze baan kwijt”, “we moeten aan de overlegtafel zitten, “alleen door te onderhandelen kunnen we er nog wat uitslepen”. Dat betekent dat we dan inderdaad in een kringetje blijven rondlopen. Door gebrek aan strijd en door gebrek aan harde eisen kunnen de machthebbers dan rustig hun gang blijven gaan en wordt de uitbuitingsgraad verder opgeschroefd. Aan het imago van vakbonden kleeft het beeld van een hevige interne machtsstrijd tussen de vakbondstop en de gewone leden, het beeld van de funeste invloed die politieke partijen op de vakbonden hebben voor wat betreft hun belang om compromissen te sluiten in een poging om de sociale vrede tussen kapitaal en arbeid te handhaven, en het beeld van de reeks nederlagen die links de afgelopen decennia heeft geleden.Nieuwe frisse groepen als PO in Actie hebben dat imago niet. Daar komt bij dat de actiegroep al een groot succes heeft binnengehaald: er komt aanzienlijk meer geld beschikbaar voor het onderwijs. Om dat te bereiken wist PO in Actie voor elkaar te krijgen dat leraren massaal in staking gingen en op 5 oktober 2017 ruim 60.000 leraren deelnamen aan een protest in het Zuiderpark in Den Haag. De actiegroep mikt nu op een protest dat nog groter is dan toen. Daarvoor roept men alle werkers in de (semi)publieke sector op om mee te doen. PO in Actie en andere belangengroepen van onderop hebben offensieve eisen naar voren gebracht, wat op de koers van de FNV-top de nodige invloed kan hebben. Maar de tegenstelling tussen de top en de basis van de vakbonden is niet het enige obstakel in de strijd tegen bezuinigingen en voor bestaanszekerheid. Er bestaan namelijk ook onderlinge tegenstellingen tussen werkers in de verschillende sectoren van de economie. Ook tussen betaalde werkers en uitkeringsgerechtigden bestaan spanningen, evenals tussen topbestuurders van diverse politieke partijen, waarvan de achterbannen elkaar weer aan het bestrijden zijn. Dat levert allerlei ingewikkelde machtsverhoudingen op. Het is zaak om in de strijd met verbindende eisen te komen waar liefst zoveel mogelijk werkers in zoveel mogelijk sectoren achter gaan staan. PO in Actie heeft dat voor elkaar gekregen. De eisen van de actiegroep zijn kort maar krachtig: geen afschaffing van de dividendbelasting, er is geld zat, er moet meer worden geïnvesteerd in de publieke sector.ElanJe kunt opmerken dat de ambtenaren in de (semi)publieke sector uiteindelijk alleen maar opkomen voor hun eigen specifieke belang, namelijk meer loon. En je kunt je afvragen of er meer geld moet gaan naar het ministerie van Defensie, waar Van de Ven en Roovers in hun open brief onder meer voor pleiten. Maar actie van onderop in de (semi)publieke sector kan sowieso iets gaan losmaken. Er kan een nieuw elan ontstaan, er kunnen nieuwe mogelijkheden komen voor werkers in de publieke sector om voor hun belangen op te komen, samen met andere werkers. De Bijstandsbond overweegt om op 2 oktober ook actie te gaan voeren, en wel bij het hoofdkantoor van Philips, een bedrijf dat miljarden van de regering cadeau krijgt terwijl uitkeringsgerechtigden worden afgeknepen.Piet van der LendeDit artikel verscheen ook op de site van Doorbraaak.eu]]>