De ramp van de energieafrekening in december 2022

Een gierende inflatie en gasprijzen die de pan uitrijzen. De Bijstandsbond is een werkgroep inflatie begonnen om alles te analyseren. Zo hebben wij een energiespreekuur ingesteld waar mensen hun termijn bedrag kunnen berekenen. Uit het spreekuur blijkt, dat als mensen hun termijnbedrag niet veranderen, ze aan het eind van het jaar soms duizenden euro’s moeten bijbetalen. Massale aflsuiting van gas en licht in de wintermaanden dreigt, hoewel er een regeling is dat dit niet altijd mag. Overstappen op een ander energiebedrijf is geen oplossing. Er wordt dan een hoge borgsom gevraagd. In dit verhaal een voorbeeld van een alleenstaande AOW-er die aan het eind van het jaar 1000 euro moet bijbetalen. Het VVD beleid van de kabinetten Rutte met zijn sterke verschuiving van directe naar indirecte belastingen en rigoreuze liberalisering van de energiemarkt meer dan in de ons omringende landen, begint zich nu te wreken. Velen kunnen de zeer hoge indirecte belastingen niet meer betalen en energiebedrijven hebben een monopoliepositie.Dit beleid moet worden teruggedraaid door hogere belastingen voor de rijken en verlaging van de indirecte belastingen 

Een gierende inflatie en energieprijzen die de pan uitrijzen. Het is veel in het nieuws geweest. Getuigenverklaringen van mensen die niet meer rond kunnen komen maar ook koopkrachtbrekeningen van het NIBUD en het CPB waaruit blijkt, dat velen er dit jaar bijna 10% in koopkracht op achteruit gaan. Vooral de energieprijzen zijn een heet hangijzer. De Bijstandsbond is begonnen iedere woensdagmiddag een een discussiebijeenkomst te houden met als thema inflatie. We wisselen dan informatie uit over producten die in de aanbieding zijn. We gaan met elkaar trucs, tips en ideeën inventariseren over waar wat het goedkoopste is of welk product je het beste kunt kopen. Tevens gaan we theoretisch in op het thema inflatie. Wat is dat eigenlijk, wat zijn de oorzaken, heeft het overheidsbeleid invloed op het inflatiecijfer? Op basis daarvan analyseren we wat er moet gebeuren. In verband met de vakantie wordt in augustus geen bijeenkomst gehouden. De eerstvolgende bijeenkomst is woensdag 7 september.

Het blijkt dat de kabinetten Rutte een beleid hebben gevoerd waarbij belastingverlagingen van de directe belastingen (inkomstenbelasting) voor de rijken en middeninkomens werden ingevoerd tegelijk met-om de overheidsuitgaven toch te financieren- een sterke stijging van de indirecte belastingen voor vooral de consumenten, niet voor de bedrijven> Het betekende een grote toename van de vermogens- en inkomensverschillen in Nederland en een toename van de armoede omdat veel mensen het een minimuminkomen de door de indirecte belastingen hoge prijs van onmisbare producten niet meer kunnen betalen. Deze sterke verschuiving van directe naar indirecte belastingen voor de consument is in Nederland sterker doorgevoerd dan in de ons omringende landen. De hoge belastingen op o.a. gas en benzine betekenen, dat de inflatie bij ons hoger is dan in de omringende landen en dat Nederlandse consumenten veel meer betalen voor hun energie dan bijvoorbeeld in België en Frankrijk en Engeland. Het jarenlange VVD beleid loopt nu vast. Bovendien is bij ons de energiemarkt sterk geliberaliseerd, waarbij concurrentie en daardoor lagere prijzen niet lijkt te werken. Er zijn ene handjevol aanbieders die de markt beheersen en die vragen wat ze willen. Gas en Licht worden daardoor duurder dan nodig is. 

Een van de uitkomsten van de discussies in de werkgroep is ook, dat we een speciaal spreekuur organiseren over de hoge energierekeningen. Dit spreekuur wordt gehouden op woensdag van 12.00 uur tot 13.00 uur. We constateren, dat veel mensen een hoge afrekening krijgen, en veel moeten bij betalen en dat hun maandbedrag plotseling veel hoger wordt. Maar we constateren ook, dat de afrekeningen bijvoorbeeld van Vattenfall volkomen onbegrijpelijk zijn en dat je er alleen niet uitkomt om te kijken of de berekeningen wel kloppen. Er is ook de mogelijkheid een afspraak te maken voor een ander tijdstip. Je moet wel papieren meenemen waarop voorschotten, verbruik en prijzen staan van de energieleverancier. 

Tijdbom

Uit de eerste resultaten van het energiespreekuur blijkt het volgende. Er komen mensen, die een laag termijnbedrag betalen vastgesteld in december/januari 2021/2022 toen de gas en elektraprijzen lager waren dan nu. Die mensen moeten als straks de eindafrekening komt soms duizenden euro’ s bijbetalen. De energietoeslag van 800 euro is bij lange na niet voldoende om die gestegen energieprijzen te kunnen betalen. Bovendien hebben mensen (een gedeelte) gebruikt om de stijgende dagelijkse kosten van levensonderhoud te kunnen financieren. December komt een ramp op ons af van velen die nu nog rond kunnen komen en die diep in de schulden worden gestort. Ze moeten niet alleen een hoog bedrag bijbetalen maar ook een zeer veel hoger termijnbedrag gaan betalen. Waardoor de ruimte om de schuld af te lossen verdwijnt. Afsluitingen van gas en licht dreigen. In de winter zijn daar wel voorwaarden aan verbonden, maar de energiemaatschappijen kunnen het contract opzeggen. Je moet dan een betalingsregeling afspreken en het is de vraag hoever de energiemaatschappijen daarbij willen gaan gezien de hoge bedragen die straks bijbetaald moeten worden. De regeling is in Nederland zo, dat de energiemaatschappijen het gas en licht leveren op basis van een contract, maar dat het netwerk waarmee zij dat doen in handen is van de overheid. Bijvoorbeeld Liander. Die nemen uiteindelijk de beslissing om af te sluiten. Als de energieleverancier het contract opzegt, ben je gedwongen een andere leverancier te zoeken, want gebruik maken van het netwerk zonder een contract met een energieleverancier is verboden. En die andere energieleveranciers vragen tegenwoordig als je een contract wilt afsluiten hogen borgsommen van wel 500 euro, die je vooraf moet betalen alvorens het nieuwe contract wordt getekend. Dus binnenkort komen vele mensen volkomen klem te zitten. Ze kunnen de oude schuld niet snel aflossen, en hebben geen geld voor de borgsom bij een nieuwe leverancier. Dat kan ook in de winter tot afsluiting leiden. 

Voorbeeld

Een voorbeeld op het spreekuur. Betreft een alleenstaande bejaarde van 78 jaar met alleen AOW in een tweekamer apartement in de Jordaan, een geïsoleerde woning met centrale verwarming. De kleine gerenoveerde woning heeft een oppervlakte van 32 vierkante meter. Betrokkene kookt viermaal per week een warme maaltijd met een gasoven. Hij betaalde tot nu toe een termijn bedrag van 132 euro. Wanneer hij dit termijn bedrag NU niet verhoogd tot boven de 300 euro moet hij aan het eind van het jaar 1000 euro bijbetalen. Dit komt vooral door de stijging van de gasprijs. Bij elcetra hoeft hij door de belastingverlaging van de regering niet bij te betalen. Gezinnen uit meerdere personen bestaande in grotere woningen die vaak niet geïsoleerd zijn moeten veel meer gaan bijbetalen.

wat moet er gebeuren?

De sterke verschuiving van directe belastingen naar indirecte belastingen moet worden teruggedraaid. De Rijken moeten via directe belastingen meer worden belast, en de indirecte belastingen verlaagd. De rijke topmanagers in de bedrijven verdienen miljoenen, en het wordt steeds meer. Tegelijkertijd betalen veel miljonairs geen belasting, werd onlangs bekend, omdat ze misbruik maken van de gaten in de ANBI wetgeving voor aftrekbare schenkingen aan goede doelen. Miljonairs richten zelf een ‘goed doel’ op en doen een schenking, en betalen zichzelf dan riante bonussen uit. Tegelijkertijd AOW-ers, bijstandsgerechtigden en andere minima hebben niets aan de belastingverlagingen van de directe belastingen. Verder moet het minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen structureel, dus wettelijk, worden verhoogd naar minstens 15 euro per uur. De eis van 2 jaar geleden was een verhoging tot 14 euro, maar deze eis is inmiddels door de recente ontwikkelingen achterhaald. Ook de CAO lonen moeten flink worden verhoogd met een volledige prijscompensatie. De regering noemt nota bene zelf dat die verhoging noodzakelijk is, maar doet alleen een machteloze oproep aan de werkgevers.  

Op korte termijn moet meer geld worden vrijgemaakt voor de minima om de sterk gestegen kosten van levensonderhoud te kunnen betalen. Verder moet geld worden vrijgemaakt voor de gemeenten, om mensen te kunnen helpen in plaats van de desastreuze bezuinigingen op het gemeentefonds, die eraan zitten te komen. De gemeenten moeten in staat worden gesteld de Tegemoetkoming Meerkosten voor chronisch zieken en gehandicapten in het kader van de WMO fors te verhogen. In deze tegemoetkoming zit in Amsterdam een module van 20 euro voor extra energiekosten. Dit bedrag moet veel hoger. De rechter heeft onlangs beaamd, dat betaling van de hoge eindafrekeningen voor energie die eraan zitten te komen vergoed moeten kunnen worden uit de bijzondere bijstand, maar dan moeten de gemeenten daar wel toe in staat worden gesteld. 

Voor meer informatie:

Bijstandsbond

020-6898806

info@bijstandsbond.amsterdam

]]>

Operatie Zoeklicht in Amsterdam om fraude op te sporen

Zoeklicht

Op het spreekuur van de Bijstandsbond in Amsterdam zijn wij al in het verleden geconfronteerd met het feit, dat woningcorporaties- in dit geval Stadgenoot – precies op de hoogte zijn van de gegevens die bij de energieleverancier- in dit geval Vattenfall- bekend zijn. Hierover heb ik al in 2009 geschreven.

Bekend is van sommige burgers hoeveel gas en elektra er wordt gebruikt, wat de eindafrekeningen zijn over de afgelopen jaren, etc. Deze gegevens krijgen ze van de gemeente die nog veel meer info verstrekt, bv of iemand volgens de gemeente wel daadwerkelijk op het adres woont. Dat werkt zo. Iemand vraagt een bijstandsuitkering aan en er komt een huisbezoek. In het verleden is het een tijdje zo geweest, dat bij mensen met een uitkering op grote schaal huisbezoeken werden afgelegd. Tijdens het huisbezoek van de handhavers van de Dienst Werk en Inkomen vermoeden die handhavers bijvoorbeeld, dat iemand niet op het opgegeven adres woont maar bij zijn vriendin.

De huisbezoeken zijn op een lager pitje gezet, maar nog steeds onderzoeken handhavers en sociale rechercheurs bijstandsgerechtigden die verdacht worden van samenlevingsfraude. De vaststelling daarvan is arbitrair, want als je zelfstandig woont, je huur betaalt, geen onderhuurder hebt, en je hebt een vriendin, waar je ook wel eens bent, wanneer woon je dan in feite samen? De handhavers gaan informatie verzamelen. Bij de energieleverancier. Hoeveel energie verbruikt die persoon? Als het laag is, zou hij/zij wel eens weinig op het opgegeven adres kunnen verblijven. En er worden nog andere gegevens verzameld.

convenant

De gemeente heeft een convenant afgesloten met o.a. de woningcorporaties en de politie over het uitwisselen van de gegevens. Het project in dit kader heet ‘Zoeklicht’. De gemeente geeft door aan de woningbouwcorporatie dat meneer die en die volgens de gemeente in feite niet woont op een bepaald adres. Dat is een woning van de woningbouwcorporatie. Die kan vervolgens een procedure voor huisuitzetting starten omdat iemand er niet woont. Op basis van het convenant krijgt de woningbouwcorporatie ook andere gegevens van de gemeente, waaronder dus het gas- en energieverbruik. Zo kan er bij iemand met een bijstandsuitkering een sneeuwbal van gevolgen loskomen, waar je op een gegeven moment zelf nauwelijks nog invloed op hebt. Je dreigt je huis kwijt te raken en wordt in ellende gestort. Het doet denken aan de ellende van de toeslagenaffaire, waarbij velen in grote schulden kwamen, hun kinderen werden uit huis geplaatst, etc.

Het convenant is openbaar. De meest recente versie kun je hier vinden. file:///home/piet/Downloads/convenant_zoeklicht_042020%20(1).pdf

Uit het convenant: Meldpunt Zoeklicht omvat de volgende activiteiten

1. Het hebben van een centraal meldpunt bij de gemeente, waarbij een ieder digitaal een melding kan doen van een vermoeden van woonfraude, inschrijvingsfraude dan wel uitkeringsfraude, waarbij gebruik wordt gemaakt van een digitaal meldingsformulier.

2. Het routeren van ontvangen meldingen bij Meldpunt Zoeklicht, dat wil zeggen het doorgeven van ontvangen meldingen genoemd bij onderdeel 1, aan de partij die naar aanleiding van de melding op grond van zijn (wettelijke) taken moet handelen.

3. Het kunnen ontvangen van meldingen van vermoedens van uitkeringsfraude aan Me wettelijke terugmeldingen inzake de Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) , en personen (BRP) aan de Directie Basisinformatie.

5. Directie Inkomen en Directie Basisinformatie melden vermoedens van woonfraude aan de Directie Wonen via Meldpunt Zoeklicht.

6. Partijen doen statusmeldingen aan Meldpunt Zoeklicht over onderzoeken naar aanleiding van een melding op een individueel dossier. De statusmelding omvat: onderzoek loopt/ onderzoek afgerond. Meldpunt Zoeklicht informeert de partij die de melding heeft gedaan.

Combiteams

Het samen uitvoeren van toezicht en handhaving in individuele gevallen van vermoedens van woonfraude, inschrijvingsfraude of uitkeringsfraude wordt gedaan in combiteams. Dit betreft het gezamenlijk selecteren van individuele dossiers van fraude-onderzoeken en/of huisbezoeken, die kunnen leiden tot bestuursrechtelijke en civielrechtelijke maatregelen om de vastgestelde onrechtmatige bewoning c.q. gebruik van de woning te beëindigen, het onrechtmatig gebruik van een uitkering te beëindigen, dan wel een onrechtmatigheid met betrekking tot een inschrijving in de Basisregistratie personen te beëindigen.

De Stuurgroep Zoeklicht bepaalt binnen welk gebied of binnen welk thema er adressen voor de gegevensvergelijking worden geselecteerd.

Voordat de huisbezoeken worden gepland, vergelijken de aan het project deelnemende partijen hun (persoons)gegevens over het betreffende adres aan de hand van een menselijke check. Op basis van de uitkomsten hiervan, worden die adressen geselecteerd waar sprake is van concrete aanwijzingen voor woonfraude, uitkeringsfraude en/of inschrijvingsfraude.

Afstemming handhavingsmaatregelen

Partijen informeren elkaar over de op te leggen maatregelen aan personen, die betrokken zijn bij vastgestelde woonfraude, inschrijffraude dan wel uitkeringsfraude en stemmen indien nodig hun handhavingsacties met elkaar af.

Bestandsbewerking en -vergelijking

Partijen kunnen ten behoeve van opsporing van vermoedens van fraude bij de uitvoering van de (wettelijke) taken van partijen, eigen bestanden analyseren, prioriteren en vergelijken met bestanden van andere partijen.

protesten

In 1999 hebben het Autonoom Centrum en o.a. de Bijstandsbond actie gevoerd tegen het project Zoeklicht, dat in 1993 als experiment was begonnen. Via acties op straat en lobbyen bij de politiek werd het project aan het wankelen gebracht, maar vandaag de dag bestaat Operatie Zoeklicht nog steeds. Je kunt de verslagen van de acties nog steeds op internet lezen op de oude website van het Autonoom Centrum, dat niet meer bestaat. https://www.autonoomcentrum.nl/zoeklicht/index.html

schimmig projecten

Af en toe komen juichverhalen naar buiten van de deelnemers aan project Zoeklicht over de honderden vrijgekomen woningen door operatie Zoeklicht. Illegale onderhuur, illegaal verhuren aan toeristen en andere overtredingen zouden daartoe leiden. Er doen zelfs cijfers de ronde, waarbij 10% van het aantal jaarlijks vrijkomende sociale huurwoningen te danken zou zijn aan het project Zoeklicht. Zoeklicht lijkt echter mede een mensonterende jacht op mensen zonder verblijfspapieren. Zij worden in ellende gestort en opgejaagd van kamer naar kamer, waarbij ze overgeleverd zijn aan of in handen vallen van criminelen, die hen uitbuiten. De strenge opsporingsmethoden van Zoeklicht bevorderen zo weer de criminaliteit en uitbuiting.

In het begin gaf ik al aan, dat mensen die in het kader van Zoeklicht worden opgespoord, te maken kunnen krijgen met een sneeuwbaleffect: een reeks van instanties neemt strafmaatregelen, die hen het leven onmogelijk maken. Bij de juichende beoordelingen van de successen van Zoeklicht vanuit de overheid wordt met geen woord gerept over deze gevolgen. Soms zijn mensen in noodsituaties gezien de schaarste aan fundamentele goederen op de kapitalistische markt en een bezuinigende overheid gedwongen bepaalde regels een beetje te overtreden. Hoe kom je in Amsterdam in godsnaam aan woonruimte? Wat er met de mensen gebeurt die tegen de lamp lopen, hoe het hen verder vergaat, hoe Zoeklicht op zijn beurt weer andere vormen van criminaliteit en uitbuiting bevordert, de overheid en de woningcorporaties hebben er een blinde vlek voor. Net als in de toeslagenaffaire.

Het wordt hoog tijd dat projecten als operatie Zoeklicht met zijn koppeling van bestanden, kliklijnen en schimmige selectie van woonblokken die worden onderzocht weer eens kritisch tegen het licht worden gehouden. Na 2000, na de acties tegen Zoeklicht, is alles langzaam aan veel strenger geworden qua opsporingsmethoden en de daarbij behorende inperking van de rechten van burgers en nu we een parlementaire enquête krijgen over fraude opsporingsmethoden is het tijd de werkelijke gevolgen van de strenge opsporingsmethoden over het voetlicht te brengen.

Piet van der Lende

]]>