Samen voor 14 - campagne voor hoger minimumloon

Solidariteit – Commentaar 399 – 19 januari 2020

Piet van der Lende

Al eerder besteedde Solidariteit aandacht aan de nieuwe beweging “Samen voor 14”. De benaming voor een initiatief van de FNV, waarbij bewust de samenwerking wordt gezocht met buurtorganisaties, belangenverenigingen en actiegroepen om samen op voet van gelijkwaardigheid van onderop een sociale beweging op te bouwen.

Organizers van de FNV gaan naar de buurten in de steden om te proberen lokale actiegroepen “Samen voor 14” te vormen. Uiteindelijk moet het een landelijke beweging worden, waarbij het voornaamste concrete actiedoel is om de politiek zover te krijgen het wettelijk minimumloon naar 14 euro per uur te verhogen. Maar het initiatief poogt ook een nieuw elan te bewerkstelligen om de belangenbehartiging van mensen aan de onderkant van de samenleving nieuwe impulsen te geven. De beweging is nadrukkelijk antiracistisch en streeft op basis van diversiteit en inclusiviteit (dus niemand uitgesloten) naar de deelname van veel groepen in de samenleving. Gericht op het doorbreken van de kunstmatige, door rechtse propaganda aangewakkerde, verdeeldheid langs etnische, sociale en culturele scheidslijnen.

Lange adem

De opbouw van de beweging “Samen voor 14” is een project van de lange adem. Het is tegenwoordig niet eenvoudig meer om mensen in beweging te krijgen. Velen hebben het vertrouwen in de politiek verloren en herinneren zich de defensieve acties van vroeger zonder resultaat, waarbij we kunnen denken aan de uitspraak van de vroegere VVD-minister Zalm, toen er een demonstratie voorbij trok op het Binnenhof: Ik zal naar ze wuiven.

Velen moeten ook alle energie die ze nog hebben, besteden aan het dagelijkse rondkomen, de eindjes aan elkaar knopen via een te lage uitkering of via laagbetaald en inspannend flexibel werk. En velen zijn arbeidsongeschikt of gehandicapt en beschikken niet, zoals de boeren, over de financiën van kapitalisten en andere middelen om harde acties uit te voeren. Ook blijkt het integreren van de antiracisme strijd eenvoudiger gezegd dan gedaan. In de praktijk is het best lastig om te gaan met spanningen tussen groepen en het buiten de deur houden van opvattingen uit PVV en FvD. Veel mensen wantrouwen niet alleen politici, maar ook vakbonden, hoewel de FNV nog altijd een miljoen leden heeft en veel mensen enthousiast zijn over de nieuwe campagne. Daar komt bij dat velen zich zo machteloos voelen dat ze geen hoop en ook geen geloof meer hebben dat het ooit nog door sociale strijd beter gaat worden. Het is van groot belang om die impasse te doorbreken.

Groeiende beweging

Het initiatief “Samen voor 14” is in april vorig jaar voorzichtig in Rotterdam begonnen en langzaam maar zeker breidt de beweging zich uit. Er zijn nu groepen gevormd in de vier grote steden Den Haag, Rotterdam, Amsterdam en Utrecht die zich in verschillende stadia van ontwikkeling bevinden. Ook in kleinere steden zijn of worden groepen opgezet, zoals in Nijmegen, Haarlem, Leiden, Leeuwarden, Helmond, Maastricht, Heerlen, Zaanstreek. Er zijn inmiddels al flink wat bijeenkomsten, acties en demonstraties gehouden.

De publiciteit in de grote media valt nog wat tegen. Daarvoor heeft de beweging blijkbaar nog niet genoeg ‘body’. Maar de resultaten zijn positief. In Amsterdam werd op 12 december een actie gehouden bij de ‘miljonair fair’, om de groeiende tegenstelling tussen arm en rijk aan de kaak te stellen. De actie kende qua deelnemers een grote diversiteit. In feite gingen veel kleine groeperingen die in Amsterdam actief zijn voor het eerst sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw weer samen de straat op voor een gezamenlijke actie. Dit betekent nu al een versterking van de belangenbehartiging van en voor mensen met een minimaal inkomen in de stad. Het uitdragen van een expliciet antiracistisch standpunt blijkt succes te hebben: opvallend veel ‘niet witte mensen’ sluiten zich bij de campagne aan. Dat is verheugend en noodzakelijk, als we in deze multiculturele samenleving vooruitgang willen boeken in onze strijd tegen onrecht en armoede.

Plannen

Stip aan de horizon is 16 januari 2021. Dan moeten groepen uit het hele land samenkomen als ‘kick off’ voor de twee laatste maanden voor de verkiezingen op 21 maart. Het moet een inspiratiedag worden, waarbij zoveel mogelijk mensen samen gaan bespreken hoe kan worden geïntervenieerd in de verkiezingscampagnes van de politieke partijen om de noodzaak van de verhoging van het minimumloon tot 14 euro onder de aandacht te brengen.

Nu al wordt op bijeenkomsten van politieke partijen, op eigen bijeenkomsten met fora van politici en tijdens acties en demonstraties, de eis van een hoger minimumloon aan de orde gesteld. En ook wordt er een begin gemaakt met het vormen van ‘kernen’ van activisten in diverse steden die de campagne moeten dragen en uitbouwen. De ‘inspiratiedag’ zou bijvoorbeeld in de Jaarbeurshallen in Utrecht kunnen worden gehouden, maar de definitieve plaats is nog onbekend. Maar de campagne richt zich niet alleen op de politiek. Bij de FNV is het nu arbeidsvoorwaardenbeleid. Dat betekent dat bij iedere cao onderhandeling de 14 euro minimumloon als eis moet worden neergelegd. En dat gebeurt ook. Alleen bij de ene werkgever wordt het meer een gevecht dan bij de ander.

Komende acties in Amsterdam

Het streven is om in Amsterdam nog voor de zomer van dit jaar een kern van 65 activisten met een minimuminkomen te vormen. Met als bedoeling dat mensen met een minimuminkomen vanuit hun eigen ervaringen in de media, aan politici en aan werkgevers vertellen hoe het is om van een minimum te moeten rondkomen.

Deze kerngroep gaat allerlei acties organiseren. Tot de zomer wordt iedere 14de van de maand een actie gehouden, te beginnen met 14 februari. Dan is het Valentijnsdag. De Amsterdamse groep van “Samen voor 14” denkt erover om op die dag een groot hart met leuzen naar de Beurs te dragen. Het zou dan gaan om een statement van de kleine beurzen aan de grote beurs. Verder is het plan om in april en mei een actieweek te houden, zoals dat in december ook het geval was. Het idee is om de diverse groepen die aan de campagne deelnemen, zichtbaar te maken. Ook zullen we ons dan richten op de hotemetoten die de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen aan het schrijven zijn.

]]>

Amsterdamse wethouder Groot Wassink wil met “cohorten aanpak” mensen uit de bijstand jagen

De Amsterdamse wethouder Rutger Groot Wassink van Sociale Zaken heeft op 18 december een brief(pdf) gepubliceerd waarin een nieuwe aanpak van bijstandsgerechtigden wordt uitgelegd, de zogenaamde “cohorten aanpak”. Ondanks mooie woorden over links beleid is dit het zoveelste project om mensen uit de bijstand te jagen. Iedereen wordt opgeroepen, ook arbeidsongeschikten. En het huisbezoek wordt als drukmiddel ingezet. Het zal weer veel angst en stress veroorzaken bij mensen die niet kunnen werken.

De Participatiewet is sowieso een onmenselijke wet door de complexe regelgeving, de vele verplichtingen en de strenge voorwaarden waarbij je iedere cent die je extra krijgt weer moet inleveren. De wethouder gaat nu de wet strak uitvoeren, hoewel hij er zelf ook kritiek op heeft. En het ergste is nog dat al die ambtenaren en politici denken dat ze goed bezig zijn.

Uitroken

De ambitieuze en onhaalbare doelstelling om het aantal bijstandsgerechtigden in Amsterdam terug te dringen van 40.000 naar 30.000 legt druk op de werkwijze, de visie en de beoordelingen van klantmanagers. Zij moeten scoren. Het zal onrechtvaardige beoordelingen regenen en mensen onterecht in moeilijkheden brengen. Op zich is er niets op tegen om mensen op te roepen zoals de vorige wethouder, Arjan Vliegenthart, dat deed: een goed gesprek in een buurthuis, waarbij de baanlozen zelf een eigen inbreng hebben en mensen die zichzelf kunnen redden, met rust worden gelaten. Maar de “cohorten aanpak” van Groot Wassink is nadrukkelijk bedoeld om bijstandsgerechtigden uit te roken. De nauwe koppeling van de oproepen en de gesprekken aan de uitstroomdoelstelling – het gaat uitsluitend om gesprekken om te kijken of iemand aan het werk kan, zo blijkt uit de oproepbrief – betekent dat alles en iedereen onder druk komt te staan, waarbij de vertrouwenskloof tussen de bijstandsgerechtigden en de uitvoeringsorganisatie alleen maar groter wordt.

Het overgrote deel van de Amsterdamse bijstandsgerechtigden is arbeidsongeschikt, dat geldt ook landelijk. Waarom wil dat maar niet doordringen tot de beleidsmakers en waarom blijven ze voortdurend focussen op uitstroom naar betaald werk? In Amsterdam leven 40.000 gezinnen beneden het sociale minimum, zo blijkt uit de Armoedemonitor. Veel mensen met een laag inkomen zien er van af om een beroep te doen op de gemeente om hun inkomen aan te vullen tot het wettelijk sociaal minimum (wsm). Mensen die het wel proberen, raken verstrikt in de complexiteit van de regelgeving en de strenge eisen van de Participatiewet, waarmee die wet moeilijk toegankelijk is. De gemeente heeft niet veel beleidsvrijheid om daar echt iets aan te doen, want het gaat om landelijke wetgeving. Maar in plaats van de ruimte te benutten die er wel is, wordt de gemeentelijke uitvoering strak gekoppeld aan de landelijke regelgeving. De gemeente onderzoekt niet hoe het komt dat zoveel gezinnen onder het wsm leven.

Met het nieuwe beleid van de wethouder worden nu al uitkeringen stopgezet van mensen die niet meteen reageren. Het kan de gemeente niet schelen wat er met hen gebeurt, het wordt niet onderzocht. Ook is onduidelijk wat als gevolg van het nieuwe beleid de uitstroomcijfers tot nu toe betekenen. Vinden mensen duurzaam een baan? Worden uitkeringen stopgezet en je zoekt het verder maar uit? Een eerste vereiste voor de gemeente is om de gevolgen van het nieuwe beleid voor al die mensen te onderzoeken.

Piet van der Lende

]]>

De jacht op bijstanders in Amsterdam is weer begonnen

Ook verschenen in MUG Magazine van januari 2020

De Amsterdamse wethouder Rutger Groot Wassink van Sociale Zaken heeft woensdag 18 december een brief gepubliceerd, waarin een nieuwe aanpak van bijstandsgerechtigden wordt uitgelegd, de zogenaamde ‘cohorten aanpak’. Ondanks mooie woorden over links beleid is dit weer het zoveelste project om mensen uit de bijstand te jagen. Iedereen wordt opgeroepen, ook arbeidsongeschikten. En het huisbezoek wordt als drukmiddel ingezet. Het zal weer veel angst en stress veroorzaken bij mensen die niet kunnen werken.

De Participatiewet is sowieso een onmenselijke wet door de complexe regelgeving, de vele verplichtingen en de strenge voorwaarden waarbij je iedere cent die je extra krijgt weer moet inleveren. De wethouder gaat nu de wet strak uitvoeren, hoewel hij er zelf ook kritiek op heeft. En het ergste is nog, dat al die ambtenaren en politici denken dat ze goed bezig zijn.

De ambitieuze en onhaalbare doelstelling om het aantal bijstandsgerechtigden terug te dringen van 40.000 naar 30.000 legt druk op de werkwijze, de visie en de beoordelingen van klantmanagers. Ze moeten scoren. Het zal onrechtvaardige beoordelingen regenen en mensen onterecht in moeilijkheden brengen. Op zich is er niets op tegen om mensen op te roepen zoals de vorige wethouder, Arjan Vliegenthart, dat deed: een goed gesprek in een buurthuis, waarbij de betrokkene zelf een eigen inbreng heeft en mensen die zichzelf kunnen redden met rust laten.

De nauwe koppeling van de oproepen en gesprekken aan de uitstroomdoelstelling – het gaat uitsluitend om gesprekken om te kijken of iemand aan het werk kan blijkt uit de oproepbrief – betekent dat alles en iedereen onder druk komt te staan, waarbij de vertrouwenskloof tussen de bijstandsgerechtigden en de uitvoeringsorganisatie alleen maar groter wordt.

Het overgrote deel van de Amsterdamse bijstandsgerechtigden is arbeidsongeschikt, dat geldt ook landelijk. Maar waarom wil dat maar niet doordringen tot de beleidsmakers en waarom blijven ze voortdurend focussen op uitstroom naar betaald werk?

In Amsterdam leven 40.000 gezinnen beneden het sociale minimum blijkt uit de Armoedemonitor. Veel mensen met een laag inkomen zien er van af om een beroep te doen op de gemeente om hun inkomen aan te vullen tot het wettelijk sociaal minimum (WSM). Mensen die het wel proberen raken verstrikt in de complexiteit van de regelgeving en de strenge eisen van de Participatiewet, waarmee die wet moeilijk toegankelijk is. De gemeente heeft niet veel beleidsvrijheid om daar echt iets aan te doen, want het gaat om landelijke wetgeving. Maar in plaats van de ruimte die er wel is te benutten, wordt de gemeentelijke uitvoering strak gekoppeld aan de landelijke regelgeving. De gemeente onderzoekt niet hoe het komt dat zoveel gezinnen onder het WSM leven.

Met het nieuwe beleid van de wethouder worden nu al uitkeringen stopgezet van mensen die niet meteen reageren. Het kan de gemeente niet schelen wat er met ze gebeurt, het wordt niet onderzocht. Ook is onduidelijk wat als gevolg van het nieuwe beleid de uitstroomcijfers tot nu toe betekenen. Vinden mensen duurzaam een baan? Worden uitkeringen stopgezet en je zoekt het verder maar uit?

Een eerste vereiste voor de gemeente is om de gevolgen van het nieuwe beleid voor al die mensen te onderzoeken.

Piet van der Lende, Bijstandsbond

]]>