Het artikel isopgenomen in Sociaal Bestek nr. 5 van 2021 en gepubliceerd op 5november.https://sociaalbestek.nl/artikel/weg-met-de-participatiewet/?c=pbe5
Over deParticipatiewet die in 2015 werd ingevoerd is al veel gezegd engeschreven. De teneur van veel commentaren is, dat de wet op zijnminst gedeeltelijk mislukt is. De oorspronkelijke doelstellingen,mensen in de bijstand en gehandicapten massaal aan het betaalde werkkrijgen, zijn niet of nauwelijks bereikt. De ontschotting van Wajong,Wet Sociale Werkvoorziening en bijstand, waarbij al die groepen onderde Participatiewet kwamen te vallen heeft weinig effect gehad. Degelijktijdige afschaffing van toestroom naar de sociale werkplaats enjong gehandicapten niet meer in de Wajong heeft ertoe geleid, datgehandicapten die vroeger in de sociale werkplaats werkten nu thuiszitten en veel jong gehandicapten zijn in een uitzichtloze armoedegestort. Wat daarbij opvalt is dat ervaringsdeskundigen zeggen, datde wet eerder averechts werkt. In plaats van mensen te stimulerenzich te ontplooien werpen de ingewikkelde regels en de bureaucratiein de uitvoering juist barrieres op die de klant belemmeren in hetontplooien van activiteiten. Ervaringsdeskundigen hebben boekenvolgeschreven over hoe dit in de praktijk werkt. Enkele voorbeelden.
Eric Hochstenbach iseen nu 67 jarige man die zijn leven heeft beschreven in een biografieonder de titel Gelukkig ik leef nog. Hij heeft zijn bestaan alslichamelijk gehandicapte vastgelegd in een persoonlijke beschrijvingdie een goed beeld geeft van de problemen die je dan tegenkomt.Discriminatie, eenzaamheid, onbegrip en uitsluiting vanuit demaatschappij heeft hij heel zijn leven meegemaakt. Eric noemt dat hetijzeren gordijn waardoor hij constant het gevoel heeft in eengevangenis te leven.
Gerard Sangersschreef het boek ‘Met dank, door MijnOverheid bij de Voedselbank’.Hij schreef een tweede boek ’te gek voor woorden’ over de leefwereldvan een bijstandsgerechtigde. Gerard Sangers raakte in 2011 zijn baankwijt. Hij werkte keihard om uit de bijstand te komen en nam drienulurencontracten tegelijk aan. De boeken gaan erover dat bij Gerardhet gevoel resteert dat hij in de Participatiewet in een soort moeraswerd ingezogen. O wee als je in de bijstand zit en erbij gaat werken.Vele sociale diensten kunnen de bijverdiensten niet vlot verrekenen,met als gevolg onterechte opschortingen, verkeerde berekeningen enplotselinge grote terugvorderingen. ‘Uiteindelijk heb ik met werkmoeten stoppen, omdat het niet meer te betalen was.’
Stella de Swartschreef het boek ‘armoede krijg je gratis’. Haar gevecht tegen debureaucratie is een gevecht van jaren, waarbij ze ten strijde trektom er het beste van te maken voor haar twee kinderen. Stella raaktverstrikt in het web van ambtelijke regels en formulieren. Dit leidtuiteindelijk zelfs tot schuldsanering. Ze moet leven van een paartientjes per week en voordat ze het weet, staat ze zelf met schaamtein de rij voor De Voedselbank.
Aande ene kant is de Participatiewet grotendeels mislukt, er zijn naarschatting anderhalf miljoen mensen tussen de 18 en de 67 die geenbetaald werk hebben, aan de andere kant betekent de coronacrisis eenversnelling in veranderingen in het karakter van betaald werk,waardoor ook arbeidskrachten getroffen werden die een vasteaanstelling hadden. Thuiswerken neemt een hoge vlucht. Velen zittengeïsoleerd thuis achter de computer te werken en vergaderen alleenonline via applicaties die deze faciliteit bieden. Fysiek bij elkaarkomen is er niet meer bij of nog slechts incidenteel. Hoewel in denabije toekomst fysiek bij elkaar komen wel weer mogelijk lijkt tezijn, is thuiswerken een blijvertje.
Doordeze ontwikkelingen zitten vele arbeiders thuis in een isolement.Daar komt de doorgeschoten flexibilisering van de arbeid nog bij. Detijd dat je aan betaalde arbeid status kon ontlenen, socialecontacten kon opbouwen, jezelf kon ontplooien in intensieve contactenmet collega’s op een vaste werkplek in teamverband is voor velenallang voorbij.
Sommigenwillen omvangrijkeinvesteringen in verschillende sectoren om deanderhalf miljoen werklozenaanwerk te helpen, oftewelde parallelle arbeidmarkt.
Datlaatste houdt het gevaar in dat er sprake is van werkverschaffing:gedegradeerde betaalde arbeid verrichten die eigenlijk nietnoodzakelijk is. Velen die voor deze oplossing kiezen op basis vanhet traditionele arbeidsethos pleiten daarvoor, waarin basisbanen,reïntegratieprojecten en allerlei andere vormen van aanvullendearbeid, soms werken met behoud van uitkering, worden ingevoerd omvooral bijstandsgerechtigden aan het werk te krijgen.
Inde praktijk zijn deze maatregelen in het licht van demacro-ontwikkelingen echter een druppel op een gloeiende plaat, diede meeste mensen die geen betaald werk hebben, in Nederland, niet aanbetaald werk zal helpen. Ik zie het in toenemende mate als eenachterhoedegevecht. Ikzie meer in:
arbeidstijdverkorting;verhoging van de minimumlonen en de daaraan gekoppelde uitkeringen,waarbij het wettelijk minimumloon naar 14 euro per uur gaat. Wemoeten volledige robotisering van zoveelmogelijkproductieprocessen eisen en felle kritiek leveren op het westersearbeidsethos, waarbij betaald werk wordt beschouwd als zaligmakend ende enig mogelijke bron van ontplooiing en inkomensvoorziening.
Verderde invoering van een universeel leefbaar basisinkomen. Het is denotie van vrijheid die daarbij aantrekkelijk is. Die vrijheid geeftmensen de ruimte om vorm te geven aan de sociale structuren,contacten, alternatieve vormen van arbeid en de menselijkheid die nudoor de robotisering en flexibilisering en veranderingen in hetkarakter van arbeid dreigen weg te vallen. De vrijheid die met eenbasisinkomen gepaard gaat, biedt voor verschillende groepen eenaanknopingspunt om een emancipatiebeweging te ontwikkelen van “hierzijn we, wij zijn er ook en komen los”. Daarnaast zal een programmaontwikkeld moeten worden om de bezitsverhoudingen en detegenstellingen tussen arm en rijk in de wereld te veranderen en degrote platforms onder controle te brengen van de gemeenschap.
Pietvan der Lende
Bijstandsbond
]]>
Geen opmerkingen:
Een reactie posten